۶. بررسی شیوه و نتایج اجرای برنامه تعدیل ساختاری در ایران

تعدیل ساختاری مجموعه ای از اصول و سیاست های اقتصادی مشخص است که از دهه ۱۹۸۰ تاکنون، توسط نهادهای مالی جهانی مانند صندوق بین­اللملی پول، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی - موسوم به اجماع واشنگتن - تدوین شده و اجرای همه جانبه آنها به کشورهای گوناگون، خصوصا کشورهای پیرامونی- در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین - توصیه شده است. تعدیل ساختاری ریشه در مکتب فلسفی و اقتصادی نئولیبرالیسم دارد که اساس آن کمینه سازی نقش و جایگاه دولت و گسترش قواعد و مناسبات بازار به ابعاد و حوزه های مختلف حیات اجتماعی، تا بیشترین حد ممکن است. الگوی تعدیل ساختاری، در جمهوری اسلامی ایران در سال های پس از خاتمه جنگ تحمیلی از جانب رئیس جمهور و مسئولان ارشد دولت سازندگی مورد پذیرش و اجرا قرار گرفته و متعاقبا توسط دولت های موسوم به اصلاحات، مهرورزی و اعتدال نیز دنبال شده است. در مقاله حاضر ابتدا بنیان های نظری نئولیبرالیسم و تعدیل ساختاری مورد بررسی قرار گرفته و سپس فرایند تاریخی و تبعات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن در جمهوری اسلامی ایران تحلیل می شود.

کلیدواژه ها:

نئولیبرالیسم ، اجماع واشنگتن ، صندوق بین المللی پول ، تعدیل ساختاری ، هاشمی رفسنجانی ، حسن روحانی