شناسایی و اولویت بندی رویکردهای مداخله در اراضی موقوفه روستایی باتاکید بر تامین مزایای اقتصادی برای شهروندان با روش OPA

وقف یکی از ارزشهای والای انسانی است که تحت تاثیر جهانبینی دینی و مذهبی اسلام، کارکردهای متعددی در فضاهای شهری و روستایی دارد. از نظر کالبدی نقش وقف را می توان در ایجاد و احداث خردترین عناصر کالبدی شهر و روستا نظیر مساجد، حمامها و بازارچه ها تا شکل گیری کلانترین فضاهای شهری نظیر بازارها دانست . می توان وقف را در اراضی روستایی دارای چهار کارکرد دانست : کشاورزی ، بهبود معیشت مردم، مدارس و خدمات بهداشتی و زیرساخت های خدماتی . مزایای توسعه به نتایج برنامه ریزی شهری اشاره دارد که به بهبود شرایط زندگی مردم کمک می کند. از طرف دیگر توسعه روستایی را نیز می توان تحت تاثیر چهار عامل دانست : رونق کشاورزی ، حمایت از کارگاههای کوچک و متوسط ، بهبود تاسیسات زیربنایی و افزایش خدمات عمومی . با جمع بندی این دو حوزه ۵ رویکرد برای مداخله در اراضی موقوفه روستایی پیشنهادشده است : سیاست گذاری و توسعه یکپارچه ، توسعه کشاورزی و دامپروری ، اشتغالزایی با پتانسیل های بومی ، جانمایی خدمات عمومی و توسعه صنعتی . روش پژوهش توصیفی - تحلیلی مبتنی بر دادههای کتابخانه ای و پرسشنامه است . با بررسی متون مختلف ، شاخص های ارزیابی منافع اقتصادی حاصل از طرحهای شهری و روستایی و تعاریف و شاخص های وقف و توسعه روستایی استخراجشده، و نظر کارشناسان از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است . برای تحلیل دادهها از روش OPA استفادهشده است . نتایج پژوهش نشان می دهد که معیار بهبود شرایط زندگی با ۴۲۶/۰ بیشترین وزن را دارا است . پس ازآن معیارهای پرداخت مالی با ۳۵۱/۰ و بهبود رفاه اجتماعی با۲۲۲/۰ در رتبه های بعدی اهمیت قرارگرفته اند. رتبه بندی رویکردهای مداخله در اراضی موقوفه روستایی بر اساس بیشترین مزایای اقتصادی برای ساکنان و متولیان نشان می دهد که بالاترین اولویت مربوط به اشتغالزایی با پتانسیل های بومی است . این رویکرد وزن ۳۴۲/۰ را داراست . پس ازآن جانمایی خدمات عمومی در اراضی موقوفه با وزن ۲۹۹/۰، توسعه کشاورزی و دامپروری با وزن ۲۰۲/۰، توسعه صنعتی با وزن ۰۷۷۵/۰ و سیاست گذاری یکپارچه با ۰۷۷۰/۰ در رتبه های بعدی قرارگرفته است . می توان دلایل این موضوع را سابقه وقف در تامین خدمات عمومی ، وجود اراضی موقوفه کشاورزی و عدم وجود سیاست یکپارچه برای مدریت اراضی موقوفه دانست .

کلیدواژه ها:

وقف ، توسعه روستایی ، مزایای اقتصادی ، روش OPA