طرح تحول روند »طراحی «، »احداث« و »مدیریت و بهره برداری « ایستگاه های قطار شهری با رویکرد اسلامی - ایرانی ، نمونه موردی کلانشهر اصفهان

ایستگاه های قطار شهری ، فضاهای عمومی پرمراجعه در شهرهای بزرگ محسوب می شوند که چنانچه با اندیشه متعالی و احترام به ارزش های بنیادین جامعه طراحی شوند، می توانند در قالب رسانه ای عمومی نقش موثری در ارتقاء آگاهی های عمومی و تقویت سرمایه های اجتماعی ایفاء نمایند، برغم وجود نمونه های مطرح و غیر قابل انکار جهانی در اینخصوص، متاسفانه نوع نگاه به طراحی ایستگاه های مترو در ایران غالبااز منظر حمل و نقلی و عمدتا بر پایه محدودیت های تاسیساتی و مکانی بوده است و کمتر به کیفیت های طراحی شهری در این زمینه توجه گردیده است . هدف این نوشتار، تبیین جایگاه کیفیت های طراحی شهری در فضاهای ایستگاهی قطار شهری با تاکید بر الگوهای بومی در قالب ترکیب رویکردهای معماری زمینه گرا، طراحی خلاقانه با ایده پردازی معماری بر اساس میراث فرهنگی کهن و تبیین و پیاده سازی شاخص های اسلامی - ایرانی در دو حوزه فراگیر »کالبدی - فضایی « و »مدیریت و بهره برداری « در جهت ترویج سبک زندگی اسلامی - ایرانی و تحقق اهداف شهر اسلامی به عنوان بستر شکل گیری تمدن نوین اسلامی - ایرانی مطابق با رویکردهای گام دوم انقلاب می باشد. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی با رویکرد بنیادی و از نظر ماهیت و روش کار توصیفی - تحلیلی می باشد و در آن به دو روش اسنادی و پیمایشی ، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری و سپس ۳۸ شاخص کلان پیشنهادی برای طراحی و احداث ایستگاه های مترو با مشارکت خبرگان از بین بیش از ۲۰۰۰ شاخصی که قبلا از منابع معتبر اسلامی و نظریات اندیشمندان برجسته در پژوهشی کلی تر استخراج گردیده بود به روش دلفی و با سه گردش پرسشنامه در بین ۲۵ نفر از خبرگان که به روش گلوله برفی گزینش شده اند، انتخاب گردید و در مرحله نهایی زیرشاخص ها و سنجه های این کلان شاخص ها در کنار مدل اجرایی طرح تحول مترو برای کلانشهر اصفهان تدوین گردید. در این طرح ضمن تاکید بر پیاده سازی شاخص های مربوطه با تفکیک ایستگاه های موجود در دو دسته احداث شده و در حال احداث ضمن تعریف گامهای »تعیین نقش و موضوع محوری « هر ایستگاه و »باز تعریف کاربری های خدمات جانبی « و »بازآفرینی محیط پیرامونی « متناسب با آن به عنوان فصل مشترک اقدامات، تمرکز بر معماری داخلی در ایستگاه های در حال بهره برداری و باز طراحی کلی معماری سایر ایستگاه ها به عنوان گام های تکمیلی اختصاصی مورد توجه واقع شده است .

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، معماری و شهرسازی اسلامی - ایرانی ، اصفهان ، تمدن نوین اسلامی - ایرانی ، قطار شهری ، ایستگاه مترو