نگاهی تطبیقی به قاعده لاضرر در فقه امامیه با تاکید بر اقدامات زیانبار دولتها در محیط زیست

قاعده لاضرر اصلی کلی در فقه و حقوق اسلامی است .این قاعده بطور کلی در میان فقهای امامیه واهل سنت ،متسالم علیه است .با بررسی نظریات فقهای امامیه و اهل سنت ،در می یابیم که این قاعده در اکثر ابواب فقهی و حقوقی جریان دارد واین قاعده ظرفیت آن را دارد که به مسائل زیادی ازجمله سیاسی ،اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی و نیز محیط زیست سرایت داده شود و به دلیل گستردگی و شمولی که این قاعده در قانون گذاری دارد،ایجاب می کند که طبق برنامه ای مدون و با پیشبینی و سیاست گذاری های کلان توسط دولت ها و نهاد های مربوطه ، خصوصا در راستای حفظ و صیانت ازمحیط زیست به کار گرفته شود زیرا حمایت از محیط زیست در واقع حمایت و حفاظت از آدمی است و لازمه حیات و بقاء او می باشد که در واقع دولت ها باید به عنوان بازوی اجرایی قوانین ، سعی در حفاظت از آن داشته باشند.به عنوان دست آورد حاصل شد اولا؛ از آنجا که این قاعده در امور عدمی را نیز جریان داشته و شامل می شود، علاوه بر بازدارندگی از تخریب محیط زیست ، می تواند نقش سازنده ای در طبیعت و مدیریت بحران داشته باشد.ثانیا؛ کلیه اقدامات زیانبار دولت ها و ملت ها علیه طبیعت و محیط زیست به استناد قاعده لاضرر، موجب ضمان بوده و مسئولیت مدنی دارد و حتی اگر تعمدا صورت گرفته باشد ضمان کیفری نیز دارد.ثالثا؛با قبول نقش اثباتی که قاعده لاضرردراحکام شرعی دارد می توان علاوه برمدیریت بحران و اثبات ضمان زیان زنندگان به طبیعت حکم الزام به جبران خسارات وارده را نیز مطابق قانون مسئولیت مدنی و قانون مجازات اسلامی بخش تعیزات ماده ۶۸۸وماده ۲۰قانون مجازات اسلامی مطرح نمود

کلیدواژه ها:

قاعده لاضرر ، فقه امامیه ، محیط زیست ، خسارات ناشی ازاقدامات زیانبار ، جبران خسارات