جستاری در روش مطالعات پروژه در آموزش طراحی مسکن تلاشی برای تحقق مسکن اسلامی ایرانی با آموزش معماری و تربیت معماران

مسکن درمیان گونه های مختلف معماری (درمانی ، مذهبی و ...) از اهمیت ویژهای برخوردار است . به همین دلیل در دروس مقطع کارشناسی معماری دو درس اصلی طراحی در ابتدا و انتهای دوره به این مهم اختصاص یافته است . در آستانه ی گام دوم انقلاب لازم است تا معمارانی در دانشکدهها تربیت شوند که بتوانند مسکن شایسته ی اسلامی -ایرانی طراحی کنند . هدف این پژوهش ارائه ی پیشنهاد برای تدریس طراحی خانه و تربیت چنین معمارانی است . سوال تحقیق این است که »چه محتوایی با چه روشی برای مرحله ی شناخت در تدریس طراحی خانه مناسب است ؟« جستجوی پاسخ ، از دو مسیر میدانی و کتابخانه ای انجام شده است . مسیر اول، با استفاده از تجربیات شخصی می باشد. مسیر دوم مطالعه ی تجربیات تدریس طراحی مسکن دیگر اساتید، که در قالب مقالات ایشان ارائه گردیده بصورت تحلیل محتوا و دسته بندی عوامل موثر بر آن و سپس تطبیق با روش تدریس پیشنهادی می باشد. تلاش شد تا با ترکیب این دو مسیر، پاسخ سوال از جامعیت نسبی برخوردار باشد. نتیجه آنکه سرفصل های اصلی درس طراحی شامل سه بخش »شناخت ، طراحی و ارائه « می باشند. دراین میان مطالعات شناخت پروژه از دو بخش شناخت »موضوع و بستر« تشکیل می شود که از آنها با نام »دانه و خاک« یاد شده است . منظور از موضوع، »مسکن « و منظور از بستر، »بوم و زمینه ای « است که خانه در آن طراحی می شود. شناخت خانه با ایفای نقش مستقیم استاد و مطرح کردن نکاتی درباره ی خانه با استفاده از منابع بشری و فرابشری و همچنین با ایفای نقش مستقیم دانشجو با استفاده از منابع بشری و راهبری استاد از طریق طرح دو پرسش کلیدی درباره ی دانه و خاک انجام می شود. این دو پرسش عبارتند از »چه چیزی خانه را، خانه می کند؟« و »چه چیزی خانه را، بومی /بوشهری می کند؟« طی مشارکت فعال استاد و دانشجو پاسخ سوال مکشوف و راهکارهای معمارانه با راهنمایی و راهبری دانشجو توسط استاد بدست می آید.

کلیدواژه ها:

آموزش طراحی مسکن ، آموزش معماری ، مطالعات پروژه ، مسکن اسلامی ایرانی ، شناخت مسکن