بررسی و تبیین مولفه های شناختی و تاثیر آن بر تاب آوری اجتماعی شهروندان درشرایط بحران (مورد مطالعه: شهر بیرجند)

تاب آوری به معنای فرصت سازی از تهدیدات است و مقوله ای است که در سطوح فردی، نهادی، اجتماعی، ملی، منطقه ای و جهانی قابل بررسی است. تاب آوری به معنای بازگشت به حالت اولیه نیست بلکه با فرصت سازی از تهدیدات به دنبال دستیابی به شرایطی مطلوب تر از وضعیت پیشین است. تاب آوری اجتماعی با تاکید بر تحقق «پایداری اجتماعی» در برابر سوانح و رویدادهای ناخواسته، از یک سو بر شکل گیری و حفظ گروه های اجتماعی و جوامع محلی و از سوی دیگر، به فرایند بازتوانی بعد از سوانح از طریق ارتقای سرمایه اجتماعی می پردازد و به ارتقای سطح دانش وآگاهی، همبستگی، مقاومت و پایداری و افزایش مشارکت جامعه انسانی در امر بازسازی و شکل گیری پیوندهای اجتماعی کمک می کند. تاب آوری اجتماعی از مسائلی است که در طول سالیان اخیر در جوامع مختلف به خصوص در جوامع شهری بسیار بر آن تاکید شده است. در مسیر پایداری و تاب آوری جامعه انسانی، مولفه های شناختی و ذهنی می توانند نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. بنابراین هدف اصلی بررسی مولفه های شناختی موثر بر تاب آوری اجتماعی در بین شهروندان شهر بیرجند می باشد. روش تحقیق پیمایشی می باشد و داده ها با استفاده از پرسش نامه به دست آمده است. جامعه آماری، کلیه شهروندان بیرجندی ۱۸ سال و بالاتر در نظر گرفته شده اند که تعداد ۴۰۰ نفر بر اساس فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد بین تاب آوری اجتماعی و مولفه های شناختی رابطه معناداری وجود دارد. تحلیل رگرسیونی نشان داد مولفه های شناختی و ابعاد آن (۰.۵۶۱) درصد واریانس تاب آوری اجتماعی در شرایط بحران را تبیین می کنند. بیشترین تاثیرات مستقیم را به ترتیب ادراک(۰.۷۴۵) و تفکر و نگرش جمعی(۰.۵۴۰) بر تاب آوری اجتماعی شهروندان داشته اند. در نهایت به منظور آزمون کلی و جزئی الگوی نظری از مدلسازی معادلات ساختاری بهره گرفته شد که پس از تحلیل مورد نظر، شاخص های با ضریب برازش بالا، نشانگر حمایت خوب داده ها از مبانی نظری تحقیق بود.

کلیدواژه ها:

تاب آوری اجتماعی ، هوشیاری و توجه ، تفکر و نگرش ، معرفت و ادراک ، جامعه پذیری و خودکارآمدی