تعیین منشا و سازوکارهای تشکیل چشمه های گوگردی و آبگرم تاقدیس سیاهکوه، جنوب غرب ایران، با استفاده از خصوصیات هیدروژئوشیمی و ایزوتوپی
محل انتشار: مجله هیدروژئولوژی، دوره: 5، شماره: 2
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 211
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HYDTR-5-2_002
تاریخ نمایه سازی: 13 اسفند 1401
چکیده مقاله:
چشمههای گوگردی و آبگرم دهلران و دویرج با مشخصات فیزیکوشیمیایی متفاوت از تاقدیس سیاهکوه واقع در شمال شهر دهلران، جنوب غربی استان ایلام تخلیه میشوند. به منظور تعیین مشخصات چشمههای گوگردی و آبگرم تاقدیس سیاهکوه بررسیهای زمینشناسی، هیدروژئولوژیکی، هیدروژئوشیمیایی و ایزوتوپی انجام گرفت. پایش آبدهی، دما، اسیدیته، میزان گاز سولفید هیدروژن و اکسیژن محلول در محل و آنالیز شیمی یونهای اصلی در آزمایشگاه به مدت یک سال به طور ماهانه انجام گردید. سنجش ایزوتوپهای پایدار دوتریوم (۲H)، اکسیژن ۱۸ (۱۸O) و سولفور ۳۴ (۳۴S) در دو دوره خشک و مرطوب به منظور تعیین منشا آبها انجام شد. نمودارهای ترکیبی هیدروشیمی به منظور شناسایی فرآیندهای هیدروشیمی غالب استفاده شد. ژئوترمومتری مبتنی بر هیدروشیمی به منظور تعیین دمای مخزن و روابط بین ایزوتوپهای پایدار با خط آب جوی محلی و جهانی به منظور تعیین منشاء آب چشمهها انجام گردید. درنهایت با جمعبندی یافتههای زمینشناسی، هیدروژئولوژی و هیدروژئوشیمی مدل مفهومی سازوکار چشمهها ارایه شد. بررسی زمینشناسی و هیدروژئولوژی نشان داد که گسلهای عمیق موجود در تاقدیس سیاهکوه باعث ارتباط هیدرولیکی سازندهای کارستی ایلام و سروک با سازند تبخیری قدیمی و زیرین شدهاند. دمای بالای چشمهها به دلیل گردش عمیق آبهای نفوذی حاصل از ریزشهای جوی در امتداد شکستگیها و گسلها میباشد. بررسیهای ژئوترمومتری سیلیس دمای مخزن چشمههای گوگردی دهلران و دویرج را به ترتیب حدود °C۷۰ و °C۳۸ نشان داد. منشاء گاز سولفید هیدروژن (H۲S) چشمهها، فعالیت باکتریهای احیاء کننده سولفات تشخیص داده شد. علیرغم وجود شورابهها در میدانهای نفتی و گازی در منطقه، نسبتهای Na/Cl، SO۴/Cl و TDS/Br نیز نشان داد که شوری آب چشمههای گوگردی دویرج و دهلران انحلال سازندهای تبخیری میباشد. آنالیز ایزوتوپ پایدار گوگرد ۳۴ نیز منشاء سولفات موجود در آب چشمهها را سازندهای تبخیری نشان داد. آنالیز ایزوتوپهای پایدار دوتریم و اکسیژن ۱۸ منشاء چشمههای آبگرم و گوگردی دهلران و دویرج را ریزشهای جوی منطقه تعیین نمود.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
صادق علیمرادی
دانشجوی دکتری دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
حمیدرضا ناصری
استاد دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
فرشاد علیجانی
استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
حاجی کریمی
استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :