نقش اسنادی ادبیات منظوم در بازنمایی بناهای تخریب شده صفوی مطالعه موردی: عمارت بهشت آیین در مثنوی نامه میرزا محمد علیا نصرآبادی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 169

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JBASH-14-4_006

تاریخ نمایه سازی: 8 اسفند 1401

چکیده مقاله:

نقش اسنادی ادبیات منظوم در بازنمایی بناهای تخریب شده صفویمطالعه ی موردی: عمارت بهشت آیین در مثنوی نامه میرزا محمدعلیا نصرآبادی مصطفی گودرزی*بهزاد محبی** چکیده بنا به سلیقه و خواست شاهان صفوی، سفارش هایی مبنی بر توصیف ابنیه ی احداثی به شاعران داده می شد. منظومه ی خمسه ی سه­گانه ی عبدی بیگ شیرازی، قصاید صائب تبریزی، گلزار سعادت میرزامحسن تاثیر، شهرآشوب محمدطاهر وحید قزوینی، رمزالریاحین رمزی کاشانی و مثنوی نامه ی وصف عمارت خانه ی شاهی میرزامحمدعلیا نصرآبادی از این جمله آثار به شمار می روند. اگرچه اغلب این اشعار حاوی وجه مبالغه آمیزی در توصیف و شرح فضا هستند؛ ولی با توجه به اینکه تعداد زیادی از این بناهای وصف شده به طورکلی ویران شده اند، این اشعار اطلاعات تاریخی مهمی را ارائه می کنند که نمونه ی این موارد را در جایی دیگر نمی توان سراغ گرفت. شفیعای شیرازی و میرزامحمدعلیا نصرآبادی، دو شاعر دوره ی صفوی، اشعاری را در وصف عمارت بهشت آئین سروده اند. مثنوی نامه ی نصرآبادی جزء آثار بدیعی است که در وصف عمارت بهشت­آئین سلطان حسین صفوی سروده شده است. از این بنا که در دوره ی قاجار تخریب شده، اطلاعات بسیار کمی در اسناد منثور باقی مانده است. از مشخصه­های اصلی این مثنوی نامه ارائه ی اطلاعات مربوط به تزئینات بنا، قواعد کار، نحوه ی انجام کار، دستمزد، دسته­بندی در توضیح فضای کلی بنا و تعریف حرفه­ها و صفت هرکدام از بخش­هاست. مقاله ی حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، نشان از آن دارد که این اشعار و به ویژه سروده ی نصرآبادی علاوه بر وصف بنا، اطلاعات مربوط به مکان قرارگیری، ترتیب بناها در نسبت با هم و پرداختن به فضا و محیط پیرامونی و توصیف فضای درونی و تزئینات به کاررفته را در اختیار قرار می­د­هند.   * استاد گروه مطالعات عالی هنر، دانشگاه تهران mostafagoudarzi@ut.ac.ir (نویسنده ی مسئول)** دانشجوی دکتری پژوهش هنر پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران mohebi_behzad@yahoo.comتاریخ دریافت مقاله: ۱۷/۳/۱۴۰۱                   تاریخ پذیرش مقاله: ۲۴/۸/۱۴۰۱

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: ادبیات منظوم ، بناهای صفوی ، عمارت بهشت­آیین ، مثنوی نامه ، مثنوی نامه ی نصرآبادی

نویسندگان

مصطفی گودرزی

گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی،دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

بهزاد محبی

دانشجوی دکتری پژوهش هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آصف، محمدهاشم. (۱۳۵۲). رستم التواریخ. تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی ...
  • اشراقی، احسان. (۱۳۸۷). «توصیف دولتخانه و کاخ و باغ­های صفوی ...
  • (۱۳۸۸). «توصیف نقاشی­های عمارات دولتخانه صفوی در اشعار عبدی بیگ». ...
  • الاصفهانی، محمدمهدی. (۱۳۶۸). نصف جهان فی تعریف الاصفهان. تصحیح منوچهر ...
  • افشار، ایرج. (۱۳۴۴). «رمز الریاحین، در وصف اصفهان و مناظره ...
  • بروان، ادوارد. (۱۳۶۹). تاریخ ادبیات ایران. ترجمه ی بهرام مقدادی، ...
  • پاشا اجلالی، امین. (۱۳۷۳). «اشارات تاریخی شهر اصفهان در دیوان ...
  • تاثیر، میرزامحسن. (بی­تا). کلیات تاثیر. نسخه ی خطی، شماره ی ...
  • تحویلدار، میرزاحسین خان. (۱۳۴۲). جغرافیای اصفهان. به کوشش منوچهر ستوده، ...
  • جابری انصاری، محمدحسن خان. (۱۳۲۲). تاریخ اصفهان و ری. اصفهان: ...
  • (۱۳۷۸). تاریخ اصفهان. تصحیح جمشید مظاهری، اصفهان: مشعل ...
  • جعفریان، رسول. (۱۳۹۸). «شهرآشوب ها و شهرآشوب وحید قزوینی». مقالات ...
  • دلاواله، پیترو. (۱۳۴۸). سفرنامه دلاواله. ترجمه ی شعاع الدین شفا، ...
  • رافیدالگو، گریگور. (۱۳۹۶). گزارش سفیر کشور پرتغال در دربار شاه ...
  • رمزی، محمدهادی. (بی­تا). رمزالریاحین. نسخه ی خطی، شماره ی ۱۰۱۱، ...
  • سکی، یوشیفوسا. (۱۳۸۱). «دیباچه قطب­الدین محمد قصه خوان بر مرقع ...
  • سلطانی، مهدی. (۱۳۸۷). «باغ سعادت آباد قزوین بر اساس منظومه ...
  • شاملو، ولی قلی بن داود قلی. (۱۳۷۴). قصص الخاقانی. تصحیح ...
  • شفیعای شیرازی. (۱۲۹۰ق). دیوان اشعار. نسخه ی خطی، شماره ی ...
  • شهیدی مارنانی، نازنین. (۱۳۹۵). «باغ سعادت آباد اصفهان در آینه ...
  • صائب تبریزی، محمدعلی. (۱۳۷۰). دیوان صائب تبریزی. ج ۶، تهران: ...
  • عبدی بیگ شیرازی، خواجه زین العابدین علی. (۱۹۷۴). دوحه الازهار. ...
  • (۱۹۷۷). آئین اسکندری. به کوشش ابوالفضل هاشم اوغلی رحیموف، مسکو: ...
  • علیزاده، آزیتا و همکاران. (۱۳۹۳). «ویژگی­های فضایی طرح باغ صفوی ...
  • نصرآبادی، میرزامحمدعلیا. (بی­تا). مثنوی نامه وصف عمارت خانه شاهی. نسخه ...
  • نصیری، محمدابراهیم. (۱۳۷۳). دستور شهریاران. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود ...
  • وحید قزوینی، محمدطاهر. (بی­تا). کلیات اشعار. نسخه ی خطی، شماره ...
  • همایون، غلامعلی. (۱۳۴۸). اسناد مصور اروپائیان از ایران. ج ۲، ...
  • نمایش کامل مراجع