تحلیلی بر هیدروپلیتیک ناحیه شمال شرق ایران با تأکید بر رودخانه هریرود

هیدروپلیتیک ترکیبی متوازن از دو واژه آب و سیاست است، و تاثیر و نقشآفرینی منابع آب بر روابط سیاسی کشورها را موردمطالعه قرار می دهد. هدف این مقاله بررسی رابطه متغییر منابع آب با روند همکاریها و همگراییهای کشورهای دارای حوضه آبریز مشترک، با تأکید برحوضه هریرود می باشد. پژوهش حاضر را به لحاظ روش شناسی علمی می توان از نوع توصیفی- تحلیلی دانست. گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر بر مبنای زمینه های هیدروپلیتیکی صورت گرفته و عمدتاً بر مشاهده و دریافت عمقی اطلاعات از کتابخانهها و آرشیوها و نشریات، متکی است. بر اساس مدل عملیاتی پژوهش، متغیرهای مدیریت منابع آب در حکم اصلی ترین متغیرهای مستقل عمل خواهند کرد این متغیرها به همراه متغیر نواحی مرزی شمال شرق کشور می تواند به مثابه متغیر وابسته در برابر متغیرهای مستقل عمل کند. نتایج پژوهش نشان می دهد آب یکی از عوامل اصلی و تأثیرگذار بر دوستیها و خصومتهای کشورهای منطقه بوده و با توجه به روندهای موجود روز به روز به طرز اعجابانگیزی بر اهمیت سیاسی و امنیتی آن افزوده می شود. تردیدینیست که معادلات آتی این منطقه بیش از هر چیز دیگری متاثر از آب خواهند بود اختلاف بر سر رودخانه های مشترک بین دو یا چند کشور، عدم وجود هرگونه ضابطه قانونی خاص یا توافقنامه کلی در مورد استفاده از آبهای مشترک و نیز فقدان ضمانت اجرا برای آن دسته از توافقهایی که تاکنون بین کشور برای تعیین سهم برداشت هر کدام ازحوزه های آبی مشترک منعقد شده است و همچنین عدم اعتماد متقابل وسوء برداشت یبن کشورهای مختلف خاورمیانه، از جمله عوامل موثر در بحران کم آبی و تنش های و مناقشات این منطقه تلقی می شوند. وجود منابع مشترک میان کشورها هنگامی که به طور طبیعی با کمبود همراه باشند، بیش از آن که عامل همگرایی باشد زمینه ساز تخاصم خواهند بود

کلیدواژه ها:

هیدروپلیتیک ، ژئوپلیتیک ، رودخانههای بین المللی