بررسی اثر آرایش و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه دو ژنوتیپ کنجد (Sesamum indicumL.)

با توجه به اهمیت آرایش کاشت و تاثیر غیرقابل انکار آن در حصول بهترین عملکرد دانه وروغن وعدم مطالعه کافی جهت معرفی بهترین آرایش کاشت گیاه کنجد به ویژه در مورد توده های بومی کشور،آزمایشی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی، درسه تکرار درمزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد اردستان انجام شد.تیمارها شامل فاصله ردیف در سه سطح (۶۰، ۵۰ و ۳۰ سانتی متر)به عنوان فاکتور اصلی وفاصله روی ردیف (۵ و ۱۰ سانتی متر) و ژنوتیپ(توده اردستان و رقم داراب ۱۴) به عنوان عوامل فرعی درنظر گرفته شدند.نتایج آزمایش نشان داد که اثر ساده ی فاصله ردیف،فاصله بوته روی ردیف و ژنوتیپ،اثر متقابل ژنوتیپ و فاصله ردیف و اثر متقابل فاصله ردیف و فاصله بوته روی ردیف بر کلیه صفات معنی دارگردید.همچنین اثر متقابل سه عامل ژنوتیپ، فاصله ردیف و فاصله بوته روی ردیف بر کلیه صفات به جز درصد روغن معنی دار شد.اثر متقابل ژنوتیپ و فاصله بوته روی ردیف برتعداد کل کپسول، تعداد کپسول پوک و وزن هزار دانه معنی دارشد.افزایش تراکم بوته چه به صورت کاهش فاصله بوته روی ردیف وچه به صورت کاهش درفاصله روی ردیف ها،منجر به افزایش دوجزء عملکرد تاثیرگذار برعملکردشد که افزایش عملکرد دانه و روغن رادرپی داشت.بالاترین عملکرد دانه وروغن از آرایش کاشت ۱۰(فاصله بوته روی ردیف)در۳۰(فاصله ردیف کاشت)و پایین ترین آن ازآرایش ۱۵×۶۰ به دست آمد.بین دوژنوتیپ نیز توده اردستان نسبت به رقم داراب ۱۴،در تمامی آرایش های کاشت،عملکردبالاتری داشت وتوصیه می گردد که ضمن بررسی این توده در شرایط و مناطق مختلف،نسبت به خلوص ژنتیکی این توده و معرفی رقم مناسب از نظر عملکرد اقدام شود.

کلیدواژه ها:

شاخص برداشت ، فاصله ردیف ، عملکرد دانه و کنجد