در جست وجوی مفاهیم و مولفه های سکونت در معماری (از منظر اندیشه های مارتین هایدگر، کریستیان نوربرگ شولتز و معماران معاصر غرب)

انسان امروزی با بحران های فرهنگی، اجتماعی و محیط زیستی بسیاری روبه رو است. یکی از مهم ترین عوامل ایجاد این بحران ها در حوزه معماری و شهرسازی، بنابر سکونت نامطلوب انسان بر روی کره زمین بروز یافته است که ذیل مفهومی کلی با عنوان «بحران سکونت» بدان پرداخته اند. آغاز سکونت انسان را می توان به سکنی گزیدن انسان های بدوی در غارها و تلاش آن ها برای رسیدن به مولفه هایی همچون امنیت و آسایش محیطی دانست اما مادامی که از زمان حضور آدمی بر روی کره خاکی در اعصار مختلف می گذرد سکونت به امری پیچیده و گسترده تری تبدیل شده است از این رو شناخت و فهم دقیق نسبت به مفهوم سکونت و مولفه های تاثیرگذار آن اعم از عوامل فیزیکی، ذهنی و روانی، در مسیر ارتقاء کیفیت زندگی انسان حائز اهمیت است به این منظور هدف این پژوهش ارائه چارچوب مفهومی برای فهم بهتر مولفه های سکونت در معماری از منظر صاحب ‎نظران حوزه سکونت است. پژوهش حاضر با روش تحقیق کیفی و با تکیه بر راهبرد استدلال منطقی انجام پذیرفته است. نخست، به گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و اسنادی در آراء صاحب نظران منتخب (مارتین هایدگر، کریستیان نوربرگ شولتز، آموس راپوپورت، ریچارد راجرز، کریستوفر الکساندر، چارلز جنکس، رابرت ونتوری) پرداخته شده است سپس با روش تحلیل محتوای کیفی، مولفه های سکونت از منظر صاحب نظران استخراج شده و با استدلال منطقی و مقایسه آراء صاحب نظران با یکدیگر به ارائه مدل مفهومی در باب سکونت پرداخته شده است. در این پژوهش پنجاه و چهار مولفه حائز اهمیت برای سکونت از منظر صاحب نظران استخراج گردید که با تطبیق این مولفه ها و دسته بندی آن ها، در شش گروه کلی ساماندهی شدند این آراء و نظرات در طیفی از مباحث «مفهومی/نظری» تا «کالبدی/ عملی» قرار می گیرند و هرچه از جنبه های عینی و کمی به سمت جنبه های ذهنی و کیفی به صورت توامان با هم حرکت کنیم سبب اعتلای کیفیت طراحی معماری و سکونت انسان در آن خواهد شد.

کلیدواژه ها:

مفهوم سکونت ، مولفه های سکونت ، انسان ، محیط ، مکان