بررسی پایش و تغییرات شاخص های گیاهی در مراتع نیمه استپی خلیل بیگ ارسنجان فارس

تغییرات مداوم را باید جز جدایی ناپذیر هر اکوسیستم دانست. مراتع نیز به عنوان اکوسیستم های طبیعی از این موضوع مستثنا نیستند. به طوری که پایش مرتع به مفهوم بررسی مستمر این اراضی با توجه به اهمیت اکولوژیک، کارکردهای اقتصادی و تغییرات دائمی این منابع، امری ضروریست. بر این اساس پایش مراتع خلیل بیگ شهرستان ارسنجان به مدت ۲ سال (۱۳۹۹ و ۱۴۰۰) انجام شد. شاخص های گیاهی مورد ارزیابی شامل درصد تاج پوشش گونه های گیاهی، میزان تولید گونه های گیاهی، درصد لاشبرگ، سنگ و سنگریزه، خاک عاری از پوشش، وضعیت و گرایش مرتع بودند. نتایج نشان داد میزان درصد تاج پوشش گیاهی از ۹۸/۱۰ درصد در سال ۱۴۰۰ تا ۵/۱۵ درصد در سال ۱۳۹۹ و میزان تولید از ۲۰۸/۳۵۰ تا ۳۰۶/۵۶۶ کیلوگرم ماده خشک در هکتار متغیر بود. وضعیت مرتع در حالت ضعیف در دو سال مورد بررسی قرار داشته و گرایش آن منفی بود. براساس نتایج مقایسات انجام شده با استفاده از آزمون t مستقل، اکثر شاخص های تاج پوشش گیاهان (فرم های رویشی و کلاس های خوشخوراکی مختلف) و شاخص های تولید (فرم های رویشی و کلاس های خوشخوراکی مختلف) بین دو سال دوره بررسی (سال ۱۳۹۹ نماینده یک سال مرطوب و سال ۱۴۰۰ نماینده یک سال خشک) تفاوت معنی داری در سطح ۱ و ۵ درصد داشتند. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان داد که میزان بارش پاییز و زمستان، میزان بارش سالانه ، متوسط دمای کمینه و متوسط دمای سالانه بیشترین همبستگی را در میزان تاج پوشش و تولید کل گیاهان منطقه بر عهده داشته اند.

کلیدواژه ها:

تولید مراتع ، خشکسالی ، خلیل بیگ ، پایش ، ارسنجان