سبک شناسی «علی هدی» و «فی ضلال» در قرآن (با تاکید بر لایه فکری)

یکی از بنیادی­ترین مفاهیم وارده در قرآن کریم موضوع هدایت و ضلالت است. از جمله ویژگی­های سبک­شناختی این دسته از آیات همنشینی حرف «علی» با مفهوم هدایت (علی هدی) و حرف «فی» با مفهوم ضلالت (فی ضلال) است که در پژوهش حاضر تلاش شده با روش توصیفی_تحلیلی لایه فکری این این نوع تعابیر مورد بررسی قرار گیرد. از رهگذر این پژوهش می­توان ضمن تحلیل بعد لفظی و بیانی دسته­ای از آیات قرآن، به عمق بیشتری از فهم و تفسیر قرآن رسید. تحلیل دلالت­های حروف علی و فی، در کنار هم­آیی آن­ها با مفاهیم هدایت و ضلالت در قرآن نشانگر آن است که قرآن حکیم انسان­های مومن را بسان کسی­که سوار بر مرکب و در مسیری حرکت می­کند، حاکم بر سرنوشت خویش می­داند، بطوری­که این افراد در مسیر هدایت به پیش می­روند و در نهایت به سرمنزل مقصود خواهند رسید. در مقابل مشرکان و کافران غرق در زندگی دنیوی و غوطه­ور در تاریکی­ها و بازیچه شیطان و حیات دنیوی شده و در پایان ناکام خواهند ماند. نیز افرادی که به تعبیر قرآنی «بر هدایت­اند» از «منبع کنترل درونی» برخوردارند. اینان در قبال اقدامات و زندگی خود مسئولیت پذیرند، در مقابل نظرات دیگران و محرک­های بیرونی کمتر تاثیر می­پذیرند، عملکرد بهتری در مشاغل و مسئولیت­های خود دارند و تمایل به حفظ سلامت روانی و جسمانی خود دارند. برعکس افراد گمراه که دارای «منبع کنترل بیرونی» هستند، عوامل بیرونی را در موفقیت یا شکست خود دخیل می­دانند و تمایل کمتری به مسئولیت پذیری دارند.

کلیدواژه ها:

سبک شناسی قرآن ، هدایت و ضلالت ، استعلاء ، ظرفیت ، حرف جر علی ، حرف جر فی