تحلیل توزیع احتمال بارش سالانه استان گلستان

برازش توزیع های احتمالاتی مناسب بر عناصر اقلیمی نظیر بارش قادر است نوع توزیع و فراسنج های شکل و مقیاس مربوط را برآورد نماید. در تحقیق حاضر با استفاده از داده های ماهانه ۵۱ ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و باران سنجی طی دوره ۱۹۶۱-۲۰۰۵، مربوط به سازمان هواشناسی کل کشور و آب منطقه ای استان گلستان، توزیع احتمال، فراسنج شکل و فراسنج مقیاس سری های زمانی بارش هر ایستگاه برآورد و توزیع مکانی آن در پهنه استان گلستان به روش آماری ترسیمی تحلیل شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان دادند که توزیع احتمالات بارش فصل بارانی (اکتبر تا مارس) ایستگاه های استان غالبا از توزیع گاما تبعیت می کند. طی فصل کم باران (آوریل تا سپتامبر)، توزیع نیمه نرمال و نمایی، برازش بهتری بر بارش ماهانه دارد. با توجه به توزیع برازنده بر مشاهدات و نیز بر پایه روش های رایج، فراسنج های شکل و مقیاس برای بارش محاسبه شدند. براساس این فراسنج ها، عموما هم در نواحی کم باران و هم نواحی پرباران، چولگی مثبت مشخصه بارز  توزیع احتمال است. با این وصف، نواحی پربارش مقدار افزون بارش خود را از دفعات بیشتر بارندگی دریافت می دارند و ضریب تعیین بارش و فراسنج شکل بسیار کم و حدود ۱۹ درصد است. فراسنج مقیاس رابطه قوی تری با میزان بارندگی دارد. حدود ۴۰ درصد از تغییرات بارش با تغییرات  فراسنج  مقیاس توجیه می شود. در واقع، نواحی پرباران از تنوع مقدار بارش برخوردارند. با توجه به توزیع احتمال برازنده بر هر ایستگاه و نیز بر پایه چندک های بارندگی، مقادیر بارش برای صدک ۲۵ (خشکسالی ) و ۷۵ (ترسالی) برآورد و ناهنجاری های مربوط محاسبه گردید. نتایج حاصل از این بخش نشان دادند که مقادیر فرین بارندگی در منطقه جنوبی دامنه بالاتری را نسبت به منطقه نیمه خشک شمالی استان تجربه می کند. چرا که ترسالی ها و خشکسالی ها دراین بخش از استان نمایان تر عمل می کنند. این وضعیت، تفسیری از بزرگی فراسنج مقیاس به شمار می آید.

کلیدواژه ها:

فراسنج شکل ، فراسنج مقیاس ، توزیع های احتمالی ، بارش ، استان گلستان