مدل سازی رسوب نگار واحد لحظه ای

فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه های آبخیز از جمله عوامل محدود کننده استفاده پایدار از اراضی و منابع آب می باشد. در این راستا تهیه رسوب نگارها به منظور اندازه گیری دقیق مقدار تولید رسوبات معلق در حوضه های آبخیز ضروری می باشد. لیکن تهیه رسوب نگارها در سطح حوضه های آبخیز دشوار و هزینه بردار است. از این رو مدل سازی تغییرات زمانی رسوب معلق بر اساس خصوصیات زودیافت و موجود فیزیوگرافی و بارش، روشی مناسب در تبیین اقدامات حفاظت آب و خاک محسوب می شود. در این راستا تهیه رسوب نگارهای مصنوعی در قالب رسوب نگارهای واحد لحظه ای شیوه کاربردی و قابل استفاده برای حوضه های آبخیز فاقد اطلاعات تفصیلی دبی و رسوب تلقی می شود. حال آن که ارزیابی عمل کرد آن ها در سطح حوضه های آبخیز با شرایط مختلف کم تر مورد توجه قرار گرفته است. به همین منظور تحقیق حاضر به منظور مدل سازی رسوب نگار واحد لحظه ای در حوضه آبخیز کجور در شرق شهرستان نوشهر با مساحت حدود ۵۰۰ کیلومتر مربع صورت پذیرفت. در این روش با استفاده از آب نگار واحد لحظه ای، توزیع غلظت رسوب و رسوب مازاد، رسوب نگار مصنوعی رگبارها تهیه گردید. هم چنین برای دست یابی به رسوب نگار مشاهده ای، نمونه برداری از جریان رودخانه کجور در زمان وقوع هشت رگبار اتفاق افتاده طی دوره تحقیق در سال ۱۳۸۷ مد نظر قرار گرفت. نتایج مقایسه رسوب نگار مصنوعی و مشاهده ای بیانگر آن بود که روش مذکور با توجه به متوسط خطای تخمین ۷۶۴، ۱۱۱، ۷۵۰ و ۱۰۱ درصد به ترتیب در برآورد مقادیر اوج، زمان تا اوج، کل رسوب و زمان پایه رسوب نگار قادر به شبیه سازی هیچ یک از مولفه های رسوب نگارهای مشاهده ای حوضه آبخیز مورد مطالعه نبوده است.

کلیدواژه ها:

رسوب نگارمصنوعی ، رسوب نگار واحد لحظه ای ، رسوب معلق ، حوضه آبخیز کجور