ارزیابی تاثیرات اقدامات آبخیزداری برمولفه های بیلان آبی و رسوب مطالعه موردی: حوضه آبریز وردیج – واریش

اقدامات آبخیزداری و سیاست های توسعه ای آن از جمله موارد مهم در اسناد بالادستی بخش آب و محیط زیست محسوب می گردد. در توسعه چنین اقداماتی توجه به اصل مدیریت یکپارچه منابع آب ضروری است. ارزیابی اثربخشی این اقدامات بر بیلان آبی حوضه آبریز موضوع این مطالعه است. مطالعه حاضر تلاش دارد تا با استفاده از رویکرد شبیه سازی جامع این اقدامات، ضمن ارزیابی آنها، به بررسی کارایی و اثرات جانبی آن ها بپردازد. بدین منظور حوضه آبریز وردیج-واریش و اقدامات آبخیزداری انجام شده توسط پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در منطقه ورکباد این حوضه با استفاده از مدل SWAT شبیه سازی شد . مدل برای دوره ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ مورد واسنجی و اعتبارسنجی قرار گرفت. که برای دوره واسنجی مقادیر R۲ و ضریب NS برابر با ۰/۸۵ و ۰/۷ و برای دوره اعتبارسنجی برابر با ۰/۸۹ و ۰/۶۳ می باشد. نتایج نشان داد که همه ی اقدامات تاثیر مناسبی در راستای حفظ منابع آبی و خاکی دارند و متناسب با اهداف مربوطه می توان از آن ها استفاده کرد. اقدام بیولوژیک بذرکاری در افزایش رطوبت خاک در منطقه غیر اشباع (۶۰ درصد) و نهال کاری در کاهش رواناب حوضه (۳۶ درصد) موثر بود. این دو اقدام همراه با عملیات بیومکانیکی در افزایش و یا کاهش مولفه های بیلان آبی تاثیرگذارتر خواهد بود. به گونه ای که افزایش تبخیر و تعرق به میزان ۱۱/۵ درصد در بذرکاری با تلفیق با کنتور فارو به ۱/۵ درصد تلقیق می باید. همچنین با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره اقدام بذرکاری به عنوان بهترین شیوه ی مدیریتی درحوضه آبریز وردیج - واریش انتخاب شد.

کلیدواژه ها:

مولفه های بیلان آب ، اقدامات آبخیزداری ، مدل SWAT ، حوضه آبریز وردیج