عواقب رشد سریع جمعیت و تحولات شهرنشینی بی رویه

شهرنشینی زودهنگام در هر کشوری تبعات بی شماری را به همراه دارد که درصورت عدم توجه می تواند به معضلی پیچیده، تبدیل شود. پیش بینی ها نشان می دهد جمعیت شهری طی دهه های بعدی همچنان افزایش داشته باشد. آمارها و اطلاعات حاکی از این است که بخش زیادی از جمعیت شهری کشورها در تعداد محدودی کلان شهر کشور متمرکز شدند. با یک تقسیم بندی کلی جمعیت شهری در دو گروه از کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته می توان گفت که رشد قابل توجه جمعیت شهری در کشورهای درحال توسعه، همچنان ناشی از سرریز جمعیت روستایی و ادامه حرکت های مهاجرتی است اما چند عامل را می توان در آن موثرتر دانست از جمله: ورود آرام صنعت به حوزه های کشاورزی، افزایش نسبی قابلیت تولید و آزاد شدن نیروی انسانی و سپس روانه شدن آن به شهر، فقدان زمین قابل کشت تا حد مورد نیاز یا بهره برداری بیش از حد منجر به فرسایش خاک و نبود اصلاحات لازم در زمینه های مختلف، حوادث طبیعی و پیامدهای منفی زیست محیطی، سهولت نسبی دستیابی به خدمات اساسی در شهر و... اما در شهرهای کشورهای توسعه یافته وضعی متفاوت به چشم می خورد. عمده ترین ویژگی آن در کاهش نرخ موالید به میزان کمتر از حد جایگزینی است. نتیجه طبیعی آن افزایش نسبت کهنسالان در کل جمعیت با پیامدها و نتایج خاص خود است. این پدیده از نیمه دوم قرن بیستم تحولات شگرفی داشته و براساس پیش بینی ها این افزایش چشمگیرتر نیز خواهد بود. در نتیجه می توان گفت شکی نیست، تغییرات بسیار سریع جمعیتی که بدون برنامه ریزی از سوی برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی صورت گیرد تبعات بسیار ناخوشایندی بدنبال خواهد داشت. متاسفانه امروز می توان تبعات ناهمگون شهرنشینی در تهران و دیگر کلانشهرهای کشور را که به شکل افزایش آسیب های اجتماعی، آلودگی محیط زیست و در نهایت چهره نادوست داشتنی از شهرهای بزرک، به وضوح مشاهده کرد.

کلیدواژه ها:

رشد جمعیت ، آسیب های اجتماعی ، آلودگی محیط زیست