ارزیابی تناسب توزیع مکانی پارک های شهری از منظر حوزه نفوذ با استفاده از سنجش از دور و GIS (مطالعه موردی :منطقه دو شهر شیراز(

از منظر برنامه ریزی و مدیریت شهری، معیار پراکنش پارک ها به لحاظ دامنه نفوذ و برخورداری مناطق اطراف آنها از مزایای آنها، از اهمیت ویژهای برخورداراست. هدف اصلی این پژوهش تعیین و ارزیابی حوزه نفوذ هر یک از انواع پارک های شهری منطقه دو شهرداری شیراز با استفاده از قابلیت GIS (سامانه اطلاعات جغرافیایی) است. نقشه پارک های شهری بر اساس بهنگام سازی نقشه کاربری اراضی مستخرج از طرح تفصیلی منطقه دو به وسیله تصویر ماهوارهای و بازدیدهای میدانی به روش تلفیقی تولید شد. سپس نقشه انواع پارک های شهری منطقه بر حسب مساحت شان در ۵ دسته پارک های همسایگی، محله ای، ناحیه ای، منطقه ای و فراشهری تهیه و شعاع نفوذ هر کدام از پارک ها با مبنا قرار دادن تحقیقات داخلی در محیط GIS با اعمال بافر تولید شد. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر حوزه نفوذ پارک های همسایگی، تعداد ۶ محلات شماره ۰۲۰۳، ۰۲۰۷، ۰۲۱۰، ۰۲۱۱، ، ۰۲۱۵ و ۰۲۱۶ از مجموع ۱۷ محله در بهترین وضعیت قرار دارند و در این محلات حداقل یک پارک همسایگی وجود دارد و ۱۰ محله دیگر فاقد حتی یک پارک همسایگی می باشند. از نظر سطح پوشش حوزه نفوذ پارک های محله ای تقریبا تمام محلات وضعیت مطلوبی دارند به جز محلات ۰۲۰۵،۰۲۰۱ و ۰۲۱۷ نیاز به توجه بیشتری از سوی متخصصان شهری می باشند. از نظر سطح پوشش حوزه نفوذ پارک های ناحیه ای، تمام محلات وضعیت خوبی دارند، فقط محلات شماره ۰۲۱۲، ۰۲۱۳ ۰۲۱۴ تحت نفوذ این بوستان ها در این منطقه نمی باشند. از منظر پارک های منطقه ای، تمام سطح پوشش محلات، در حوزه نفوذ این پارک های قرار می گیرد. پارک های همسایگی و محله ای حدود ۲۴ درصد کل پارک ها منطقه مورد نظر را شامل می شوند که از نظر نسبت مساحت تا حدی قابل قبول است، اما از نظر پراکنش با وضعیت ایده آل فاصله داشته و نیاز به توسعه و مکان گزینی بهتر دارند. محلات و سطح منطقه از نظر نفوذ پارک کوچک (همسایگی، محله ای) به نسبت پارک های بزرگ وضعیت بهتری دارند. از نظر کارکردهای اجتماعی و روانی پارک ها، هر چند وجود پارکهای بزرگ برای جلب جمعیت عظیم محلی و گردشگران لازم است، اما نباید تاثیر به سزای پارک های کوچک محله ای را علاوه بر کارکردهای اکولوژیکی در سرگرمی خانواده ها و در نهایت افزایش نشاط اجتماعی نادیده گرفت.

کلیدواژه ها:

پارک های شهری ، تحلیل فضایی و کالبدی ، منطقه دو شهرداری شیراز ، پایگاه داده های مکانی