«ایادگار زریران»، یادگاری حماسی از نبرد یزدگرد دوم(۴۳۹-۴۵۷ م.) با خیونی ها

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 467

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHSS-14-2_001

تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1401

چکیده مقاله:

یادگار زریران از جمله کهن ترین متون حماسی به جا مانده از زمان ساسانیان است که شرحی حماسی از نبرد ایرانیان با اقوام مهاجم به شمال شرق ایران دارد. اگرچه این کتاب در زمان ساسانیان و به زبان پهلوی ساسانی نگاشته شده اما برخی از محققان بر این باورند که یادگار زریران با توجه به در برداشتن کلمات پارتی، متعلق به دوره اشکانی بوده که توسط گوسان ها نقل شده و به دیگر متون ادبی و تاریخی مانند شاهنامه فردوسی نیز راه یافته است. با اینکه نام های افراد در این داستان متعلق به ادواری بسیار کهن است اما نام منصب ها و اقوام خیونی به وضوح به دوره ساسانی ارتباط دارد. نویسنده در نوشتار حاضر سعی دارد تا با بررسی تطبیقی محتوای یادگار زریران با گزارش های التنبیه و الاشراف مسعودی و اثر چینی وی شو، زمان تالیف یا تلفیق موضوع یادگار زریران با وقایع دوره ساسانی را روشن سازد. بررسی تطبیقی اطلاعات مربوط به ساختار سیاسی منقول در یادگار زریران با اطلاعات کتاب مسعودی و وی شو گویای آن است که متن یادگار زریران جزئیاتی از ساختار سیاسی دربار یزدگرد دوم ساسانی را در خود حفظ کرده است. به احتمال بسیار این اثر در دوره این پادشاه بازنویسی شده و حوادث مربوط به هجوم خیونی ها را با زبان اساطیری بیان کرده است. حضور یزدگرد دوم در شمال شرق ایران به دلیل مقابله با هون های ایرانی و البته استفاده این شاه از لقب شاهان کیانی، خود حکایت از شرایط خاص شرق ایران دارد که شاید انگیزه اصلی برای تالیف یا تحول ساختاری یادگار زریران بوده است.

نویسندگان

حمیدرضا پاشازانوس

عضو هیات علمی گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابعآذرانداز، عباس. یادگار زریران. نمونه ای از هنر شاعری ایرانیان ...
  • آموزگار، ژاله. یادگار زریران. تهران: انتشارات معین. ۱۳۹۵ ...
  • ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد. آثار الباقیه. پرویز سپیتمان (اذکایی). ...
  • اکبری مفاخر، آرش. رزم نامه کنیزک (حماسه ای به زبان ...
  • بلعمی، ابوعلی. تاریخ بلعمی. تصحیح محمدتقی بهار و محمد پروین ...
  • بندهش (فرنبغ دادگی ). مهرداد بهار. تهران : توس. ۱۳۸۰ ...
  • بهار، محمدتقی. ترجمه چند متن پهلوی. تهران: سپهر. ۱۳۴۷ ...
  • بهار، مهرداد. پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگاه. ۱۳۶۴ ...
  • تفضلی، احمد. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به کوشش ...
  • ثعالبی نیشابوری. ابومنصور عبدالملک بن محمد. تاریخ ثعالبی. مترجم: محمد ...
  • جاماسب آسانا. متن­های پهلوی. به کوشش سعید عریان. تهران: سازمان ...
  • دوستخواه، جلیل. اوستا. دو جلد. تهران. انتشارات مروارید. ۱۳۹۶ ...
  • دینکرد هفتم. مترجم محمدتقی راشدمحصل. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود. اخبار الطوال. ترجمه محمود مهدوی ...
  • صفا، ذبیح الله. حماسه سرایی در ایران. چاپ پنجم . ...
  • طبری، محمد بن جریر. تاریخ الرسل و الملوک. تهران : ...
  • غیبی، بیژن. «یادگار زریران». فردوسی و شاهنامه سرایی (برگزیده مقالات ...
  • فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه. تصحیح جلال خالقی مطلق. ۸ جلد. تهران: ...
  • قدرت دیزجی. مهرداد. «پارت و خراسان در دوره ساسانی: پژوهشی ...
  • کریستن­سن، آرتور. ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: ...
  • کیا، خجسته. قهرمانان بادپا در قصه ها و نمایش های ...
  • مسعودی، علی بن حسین. التنبیه و الاشراف. ترجمه ابوالﻘاسم پاینده. ...
  • مسعودی، علی بن حسین. مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمه ...
  • مسکویه، ا بوعلی احمد بن محمد بن یعقوب. تجارب الامم ...
  • نوابی، یحیی ماهیار. یادگار زریران . تهران : اساطیر. ۱۳۷۴ ...
  • نولدکه، تئودور. حماسه ملی ایران. ترجمه بزرگ علوی. تهران: نشر ...
  • Alram, M., Nomina propria iranica in nummis: Materialgrundlagen zu den ...
  • Ammianus Marcellinus, History, Translated by John C. Rolfe. Loeb Classical ...
  • Anklesaria, B. T. Zand-î Vohûman yasn and Two Pahlavi Fragments, ...
  • Bailey, W., “To the Žamasp Namak II,” BSOS ۶, ۱۹۳۰-۱۹۳۲, ...
  • Bartholomae, Christian, Zur Kenntnis der mitteliranischen Mundarten IV, Sb. Heidelberger ...
  • Benveniste, Emile, “Mémorial de Zarēr”, Journal Asiatiqe, Paris, ۱۹۳۲, ۲۴۵-۲۹۳ ...
  • Boyce, M., “Ayadgar-I-Zareran,” Encyclopedia Iranica, Vol. III, Fasc. ۲, ۱۹۸۷, ...
  • Boyce, M., “The Parthian gōsān and Iranian Minstrel Tradition,” JRAS, ...
  • Cribb, Joe, "The Kidarites, the numismatic evidence," Edited by M. ...
  • Christensen, Arthur, L'Iran sous les Sassanides, Copenhague: Levin and Munksgaard, ...
  • Ełišē (Elisaeus), History of Vardan and the Armenian War, Translated ...
  • Felix, Wolfgang, “Chionites,” Encyclopedia Iranica, Vol. V, Fasc.۵, ۱۹۹۱, ۴۸۵-۴۸۷ ...
  • Frye, R.N., “Iran under the Sasanians,” in The Cambridge History ...
  • Geiger, Wilhelm, Das Yātkār-i Zarirān und sein Verhältnis zum Šāh-nāme ...
  • George, Andrew (tr.), The Epic of Gilgamesh, New York, Penguin, ...
  • Göbl.R., “Sasanian Coins,” in the Cambridge History of Iran III/۱, ...
  • Göbl.R., Dokumente zur Geschichte der iranischen Hunnen in Baktrien und ...
  • Göbl.R., Antike Numismatik I, München, ۱۹۷۸, ۱۰۷-۱۰۸ ...
  • Gyselen, Rika, "Ērān-Xwarrah-Yazdgerd". Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. ۵, ۱۹۹۸ ...
  • Henning, Walter Bruno, “A Pahlavi Poem”, ActaIranica VI (selected papers), ...
  • Hill, John E, Through the jade gate to Rome: a ...
  • Hori, K., “A Chinese Account of Persia in the Sixth ...
  • Laufer, Berthold, Sino-Iranica: Chinese Contributions to the History of Ancient ...
  • MacKenzie, David Neil, “Ērān, Ērānšahr,” Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. ...
  • MacKenzie, David Neil, “Review of Davoud Monchi-Zadeh, Die Geschichte Zarer’s,” ...
  • Macuch, Maria, “Pahlavi Literature,” In R. E. Emmerick and M. ...
  • Omidsalar, Mahmoud, “Unburdening Ferdowsi.” JAOS ۱۱۶, ۱۹۹۶, pp. ۲۳۵–۲۴۲ ...
  • Pagliaro, A., Il testo pahlavico Ayātkār-i Zarērān, Rome, ۱۹۲۵ ...
  • Payne, Richard, “The Reinvention of Iran: The Sasanian Empire and ...
  • Photius, The Library of Photius (Bibliotheca), Translated by J. H. ...
  • Potts, Daniel T., "Sasanian Iran and its northeastern frontier," In ...
  • Rezakhani, Khodadad, "From the Kushans to the Western Turks," In ...
  • Shayegan, M. Rahim, "Sasanian Political Ideology". In The Oxford Handbook ...
  • Schindel, N., Sylloge Nummorum Sasanidarum, Paris-Berlin-Wien III/۲, Vienna, ۲۰۰۴ ...
  • Sinor, Denis, "The Hun Period". In The Cambridge history of ...
  • Stein, E., “Ein Kapitel vom persischen und vom byzantinischen Staate,” ...
  • Tafazzoli, Ahmad, “An Unrecognized Sasanian Title,” Bulletin of the Asia ...
  • Tremblay, Xavier, Pour une histoire de la Sérinde: Le manichéisme ...
  • Utas, Bo, “On the Composition of the Ayatkar I Zareran”, ...
  • Wei shou, Weishu. Beijing: Zhonghua shuju, ۱۹۷۴ ...
  • Whitby, Michael and Mary Whitby, The History of Theophylact Simocatta: ...
  • نمایش کامل مراجع