سقط جنین؛ فقه، قانون یا اخلاق

مقدمه: راجع به سقط جنین بحث ها و پرسش های جدی و بنیادی متعددی از زوایای سیاسی، حقوقی و عمدتا اخلاقی مطرح می شود. در کشور ایران تعداد سقط های عمدی که به صورت غیرقانونی و غیرشرعی در حال انجام است، عددی بین ۲۵۰ هزار تا ۸۰۰ هزار در سال است که فقط حدود ۱۲ هزار سقط در سال از طریق مراجع قانونی انجام میشود و لذا آشنایی با معضل سقط جنین در جامعه ایرانی با ممنوعیت های موجود شرعی، قانونی و فرهنگی و آشنایی صاحبنظران و قانونگذارن با وضعیت موجود کشور و فراهم شدن زمینه تغییر نگرش هدف این تحقیق است. مسئله اصلی در سقط جنین این است که از میان راه حل های پیشنهادی کدام یک معقول تر و مناسبتر است. روشها: جستجوی الکترونیکی پیشینه تحقیق با استفاده از کلمات کلیدی سقط جنین، سقط جنین و اخلاق، سقط جنین و فقه، سقط جنین و حقوق و سقط جنین و قانون در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) انجام شد. نتیجه این جستجو دستیابی به مقالات متعددی بود که در نهایت ۲۰ مقاله به علت دارا بودن معیارهای ورود به مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها در سه بخش سقط جنین از نگاه مسائل فقهی، سقط جنین از نگاه مسائل اخلاقی و سقط جنین از نگاه قانون و حقوق تفکیک شده است. تجزیه و تحلیل یافتهها نشان داد که عمدهترین پرسشها در مسئله سقط جنین مربوط به تکلیف بین اخلاق و ضرر و زیانهای حاصله برای مادر و آینده جنین، تاثیر دوره تکامل جنین بر سقط آن، تاثیر عامل و نحوه بارداری بر سقط جنین، تاثیر ناقص العضو یا ناقص الخلقه بودن جنین بر سقط آن و موضوع پیامدهای مضرر ناشی از سقط غیر ایمن است. در پاسخ به پرسشهای مربوط به نگاه دینی و اخلاقی به مسئله سقط جنین به طور کلی میتوان گفت سقط جنین در هر مرحله از حیات جنین به طور مطلق حرام نیست و بلکه در شرایطی ضروری و حتی واجب می شود. حرمت سقط جنین از دیدگاه اکثر فقها، یک مسئله مطلق و دائمی نیست. در بسیاری از موارد استثناءپذیر بوده و با توجه به اینکه سقط در چه شرایطی صورت پذیرد و یا اینکه چه هدفی را دنبال نماید، متفاوت بوده و برای هر یک راهحلی مناسب و یا حکم فقهی خاص، ارائه شده است. امکان دستیابی به راهکارهای قانونی با لحاظ نمودن ابعاد جامع سقط جنین و با بهره گیری از عدم اجماع فقهی در مورد زمان ولوج روح و با تکیه بر قانون مستند و توانمند اسلامی لاحرج، تجویز سقط جنین در مواردی خاص میسر خواهد بود. نتیجه گیری: مسئله سقط جنین یک مساله ی واقعی و عینی است که هر روزه هزاران نفر در کل جهان درگیر آن هستند و نباید به این مسئله به عنوان یک از واقعیتهای زندگی تنها به صورت نظری بحث کرد و برای حل مشکلات و مسائل مربوط به آن صرفا به ارائه نظر پرداخت. مشکلات ناش ی از ممنوعیت مطلق سقط جنین و در نتیجه سقط غیرایمن باعث مشکلات زیادی برای زنان می شود. بسیاری از کشورهای دنیا با نگرشی واقع بینانه، سقط جنین قانونمند را در شرایطی اجازه میدهند. در کشورهای اسلامی علیرغم مخالفت در فقه سنتی، تلاش بر این است که سقط جنین در مواردی مجاز شمرده شود و بنابرا ین بهتر است در کشور ایران نیز با نگرشی نو به مسئله سقط جنین، قانونگذار وضع، تصحیح یا تعدیل قوانین مربوطه را در دستور کار قرار دهد.

کلیدواژه ها:

سقط جنین ، اخلاق ، قانون ، حقوق ، فقه