بررسی پدیدارشناختی زیارت زنانه (مطالعه موردی: امامزاده محسن بن موسی بن جعفر علیه السلام)

نیمی از جوامع بشری را زنان تشکیل می دهند؛ در حالی که در گذشته به دلایل سنتی زنان از حضور اجتماعی محروم بوده و درجه دوم محسوب می شده اند؛ بنابراین کنش های اجتماعی زنانه معنادار است. علاوه بر این، زنان تربیت فرزندان را بر عهده دارند و در «اجتماعی شدن» نسل آینده نقش بیشتری نسبت به مردان خواهند داشت. از جمله کنش های اجتماعی زنان، کنش های مذهبی است. همواره زنان به لحاظ باور و رفتار، مذهبی تر از مردان هستند و در اماکن مذهبی نیز بیشتر مشاهده می شوند. از این حیث مطالعه «زیارت زنانه» اهمیت دارد. در این مقاله، با رویکرد پدیدارشناختی و با بهره گیری از فنون مشاهده، مصاحبه و بررسی اسناد زیارت بانوان در حرم امامزاده محسن بن موسی بن جعفر(ع) که به دلیل انتساب به امام رضا (ع)، با استقبال زیادی مواجه شده، مورد بررسی انسان شناختی قرار گرفته است. طبق نتایج به دست آمده، زیارت در «تجربه زیسته» زنان به لحاظ معنای مندرج و خودآگاه، کارکردهای «حاجت خواهی»، «التیام و تشفی»، «تکلیف مداری»، «جایگزینی نمادین»، «تبادل مادی»، «خودشکوفایی»، «همبستگی غیابی» و «تشکر» را در بر می گیرد و بر اساس معناکاوی محقق با رهیافت اتیک (etic) متضمن معانی «تقدس بخشی»، «ایدئال گرایی»، «همذات پنداری»، «کسب تجربه دینی»، «اندماج انگیزشی» و «ابطال ناپذیری» است.

کلیدواژه ها:

زنان ، زیارت ، پدیدارشناسی ، امامزاده ، محسن بن موسی