اثربخشی توانبخشی شناختی بر خطاهای املا دانش آموزان با نارسا نویسی

مقدمه: ناتوانی در املا از جمله شایع ترین اختلالات یادگیری است. درمان های رایج برای مشکل املا کارایی چندانی ندارند. لذا در پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی  بر خطاهای املا دانش آموزان با نارسانویسی پرداخته شد.مواد و روش ها: طرح مورد استفاده در این پژوهش، طرح تک آزمودنی با خط پایه چند گانه بود. نمونه پژوهشی تعداد ۶ دانش آموز پسر مقطع دوم ابتدایی شهرستان تبریز  با هوش نرمال و دارای مشکل املا بود که مشکل بالینی در هیچ یک از خرده مقیاس های فهرست رفتاری کودک (Child Behavior Checklist یا CBCL) نداشتند. تعداد جلسات آموزشی ۳۰ جلسه بود و جهت آموزش از نرم افزارSound Smart ، تکالیف شناختی مرکز علوم مغز و شناخت دانشگاه کمبریج و نیز تکالیف مداد- کاغذی استفاده شد. برای ارزیابی تعداد خطاهای املا از آزمون محقق ساخته املا استفاده شد. روش های آماری به کار رفته شامل محاسبه اندازه اثر، درصد بهبودی و تحلیل چشمی نمودارها بود.یافته ها: در خطاهای مربوط به مهارت دیداری، میانگین اندازه اثر برای خط پایه-درمان ۶ آزمودنی برابر ۰۳/۱ (اندازه اثر متوسط) و میانگین اندازه اثر برای خط پایه- پیگیری برابر ۲۶/۲ (اندازه اثر بالا) به دست آمد. همچنین در خطاهای مربوط به مهارت شنیداری میانگین اندازه اثر برای خط پایه-درمان برای ۶ آزمودنی ۹۲/۰ (اندازه اثر متوسط) و میانگین اندازه اثر برای خط پایه- پیگیری برابر ۱۵/۲ (اندازه اثر بالا) به دست آمد. درصد بهبودی خطاهای  دیداری و شنیداری املا در مرحله پیگیری در مقایسه با خط پایه  بیشتر از مرحله مداخله در مقایسه با خط پایه بود.نتیجه‎گیری: می توان گفت که برنامه توانبخشی شناختی می تواند به عنوان روشی جدید و جذاب برای کودکان، در کنار سایر روش های متداول برای اختلال املا با در نظر گرفتن تفاوت های فردی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Cognitive rehabilitation ، Empowerment ، Recognition ، Dictation ، Dysgraphia ، Learning disorder