مدیریت بهینه کشت محصولات زراعی دشت فیروزآباد در راستای پایداری منابع آب و خاک با استفاده از الگوی برنامه ریزی فازی

چکیده اهداف: منابع آب و خاک ازمهمترین منابع کشاورزی هستند که حفاظت از آن­ها از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­باشد. در این پژوهش تلاش شده است با اهداف چندگانه، الگوی کشت همسو با کشاورزی پایدار برای دشت فیروزآباد تعیین گردد. هدف اقتصادی این پژوهش حداکثرسازی سود و اهداف زیست­محیطی شامل کاهش آب مصرفی، کودشیمیایی و آفت­کش­ها در نظر گرفته شد.   مواد و روش ها: با توجه به این­ که نبود قطعیت جزء جدایی ناپذیر تصمیم گیری در بخش کشاورزی به شمار می­آید، لذا این نااطمینایی با الگوی فازی در این تحقیق تعدیل شد. شرایط کم آبیاری و تنش آبی و همچنین اتخاذ سیستم آبیاری مناسب با متغیرهای متفاوت تصمیم وارد مدل شدند و با در نظرگرفتن حد بالا و پایین اهداف به شکل فازی و نه اعداد قطعی شرایط واقعی دشت فیروزآباد در سال نرمال و کم آبی مدلسازی شد.   یافته­ها: الگوی بهینه کشت با استفاده ازبرنامه­ریزی فازی برای سال­های دارای شرایط نرمال و کم­آبی ارائه گردید. بگونه­ای که درجه عضویت هر سه هدف تقریبا به یک میزان ایجاد رضایتمندی را نشان دادند. الگوهای کشت ارائه شده در شرایط کم آبی شامل گندم ۲۵، گندم ۴۹، جو ۴۴، ذرت ۳، چغندرقند ۴۸ و برنج می­باشد و همین محصولات با سطوح مختلف کم­آبیاری در سال نرمال پیشنهاد شد. نتایج حاکی از آن است که الگوی ارائه شده با میانگین ده ساله دشت فیروز­آباد تفاوت آشکاری ندارند و محصولات انتخابی بر اساس سیستم های مختلف آبیاری و تنش آبی انتخاب شدند.   نتیجه گیری: جهت همسویی با کشاورزی پایدار و حفاظت از منابع آب و خاک، لزوما نیازی به تغییر الگوی کشت منطقه نخواهد بود و با انتخاب نوع سیستم آبیاری مناسب، زمان آبیاری و تغییر سهم سطوح زیرکشت دشت به محصولاتی متناسب با الگوی ارائه شده توسط مدل فازی می­توان به کشاورزی پایدار دست یافت.

کلیدواژه ها:

برنامه­ریزی فازی ، دشت فیروزآباد ، کشاورزی پایدار ، منبع آب ، منبع خاک