بررسی اثر سدیم استات و اسید لینولئیک مزدوج بر خوراک مصرفی، وزن بدن، فراسنجه های خونی، تولید و ترکیبات شیر و شاخص های سلامت کبد در گاوهای تازه زا

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: این مطالعه به­ منظور بررسی اثر سدیم استات و اسید لینولئیک مزدوج بر میزان ماده خشک مصرفی، وزن بدن، فعالیت آنزیم­ های کبدی، تولید و ترکیبات شیر و متابولیت ­های خونی در  گاوهای تازه­ زا انجام شد. مواد و روش ­ها: در این مطالعه از ۲۴ راس گاو هلشتاین با میانگین وزن اولیه ۱۳±۶۰۱/۴۷ کیلوگرم و نمره وضعیت بدنی ۰/۲۱±۳/۶۴ به ­مدت ۲۵ روز طی روز­­های ۵-۳۰ بعد زایش استفاده شد. این آزمایش در ۳ تیمار و ۸ تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی با مقایسه میانگین ها به روش میانگین حداقل مربعات در سطح معنی داری ۰/۰۵ انجام شد. تیمار­ها شامل ۱- جیره پایه(پودر چربی کلسیمی) ، ۲- جیره حاوی ۳۰۰ گرم مکمل سدیم استات، ۳- جیره حاوی ۱۰۰ گرم مکمل اسیدلینولئیک مزدوج (۵۰% سیس-۹ ترانس-۱۱CLA ، ۵۰% ترانس-۱۰ سیس-۱۲ CLA ) بود. ماده خشک مصرفی و میزان تولید شیر به­ صورت روزانه، وزن بدن و نمره وضعیت بدنی در ابتدا و انتهای آزمایش اندازه گیری و ثبت شد. همچنین نمونه خون در روزهای ۵، ۷، ۱۴، ۲۰، ۲۵ بعد زایش گرفته شد. گاوها در سه وعده ی صبح، عصر و شب دوشیده شدند و رکورد هر وعده ثبت گردید. به­ منظور اندازه­ گیری ترکیبات شیر در روزهای ۵، ۸، ۱۱، ۱۴، ۱۷، ۲۰ و  ۲۵ بعد زایش نمونه شیر گرفته شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد میانگین وزن بدن، نمره وضعیت بدنی و ماده خشک مصرفی بین تیمار­ها تفاوت معنی­ داری نداشت. غلظت اسیدهای چرب غیر استریفه تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. همچنین تفاوت معنی­ داری برای تری­گلیسرید، کلسترول، آلبومین، پروتئین کل پلاسما و نیتروژن اوره­ای خون بین تیمار­ها مشاهده نشد. غلظت گلوکز پلاسما بین تیمارها تفاوت معنی­داری داشت)۰/۰۵(p<، به­ این­ صورت­ که CLA و سدیم استات به ترتیب افزایش و کاهش معنی داری نسبت به شاهد ایجاد کردند )۰/۰۵(p<. از طرفی سدیم استات به طور معنی داری سطح آسپارتات آمینوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز را نسبت به تیمار شاهد و CLA کاهش داد )۰/۰۵(p<. غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات پلاسما با مصرف سدیم استات به طور معنی­داری نسبت به تیمار شاهد وCLA  افزایش یافت. تولید روزانه شیر، تولید شیر تصحیح شده ۳/۵ درصد چربی و درصد چربی شیر بین تیمارها تفاوت معنی­ داری داشت. تیمار سدیم استات و CLA نسبت به کنترل به طور معنی­ داری درصد چربی شیر را به ترتیب افزایش و کاهش دادند (۰/۰۵p<). همچنین تولید چربی شیر با مصرف سدیم استات نسبت به کنترل افزایش و با مصرف CLA کاهش داشت (۰/۰۵p<). نتیجه­ گیری: با مصرف CLA به ­دلیل کاهش چربی شیر میزان گلوکز خون افزایش یافته، در نتیجه شدت توازن منفی انرژی را کاهش داد که به­ دنبال آن آسیب به سلول­ های کبدی کاهش یافت. همچنین با مصرف سدیم استات وضعیت انرژی بهبود یافته که احتمالا به­ دلیل تامین استات برای سنتز چربی شیر است. می­توان نتیجه گرفت بهترین راهکار برای داشتن کبد سالم در کنار افزایش تولید شیر و چربی شیر پس از زایش افزودن سدیم استات است.

کلیدواژه ها:

Acid Negative energy balance ، Fatty liver ، Lipolysis ، Milk fatty ، Plasma ، پلاسما ، توازن منفی انرژی ، چربی شیر ، کبد چرب ، لیپولیز