واکاوی نقش فضاهای میانی در نظام توده - فضا و چگونگی آن بر نحوه رفتار جمعی (مطالعه موردی در عرصه های میانی مساجد قزوین)

زمینه و هدف: فضاهای میانی با هدف اتصال، ارتباط و دارا بودن مفاهیم و معانی متعدد، ماهیتی دو وجهی می یابد که هم فرایند و هم محصول می شود. تاثیر فضای میانی در پیوستگی فضایی عناصر معماری و شهری در ایران، اوج هنر معماری ایرانی را در ساخت و سازمان­دهی فضایی مجموعه های معماری و شهری، نحوه اتصال مقیاس کلان شهری به مقیاس میانه ای محله و در نهایت پیوند دادن آن با مقیاس خرد می باشد. این کار از طریق شناسایی و سازمان­دهی متناسب عناصر میانی در طیف وسیعی از مقیاس ها امکان پذیرگردیده است. مساجد در جایگاه یکی از مهم ترین ارکان هویت شهر اسلامی و به عنوان یک مکان جمعی محسوب می شوند و از طرفی یکی از وجوه روابط و تعاملات پویای مسجد، ویژگی های فضایی معماری و نوع روابط و چیدمان فضایی آن است، لذا پژوهش حاضر به نقش فضاهای میانی در در نظام توده- فضا و چگونگی آن بر نحوه رفتارهای جمعی در  مساجد می پردازد. روش بررسی: ردیابی فعالیت ها، گردآوری داده ها و فنون کار میدانی در سه مسجد شهر قزوین مورد مطالعه قرار گرفته است و به منظور بررسی نقش و جایگاه فضای میانی با دیدگاه ساختاری و هندسی به صورت شبیه­سازی از تئوری نحو فضا – با بکارگیری شاخص های چیدمان فضایی- با نرم افزار depthmap۱۰ بهره گیری شده است و در ادامه برای با طرح کردن پرسشنامه و با بهره­گیری از "نرم افزار آماری Spss۲۲ " وزن مولفه های موثر بر چگونگی رفتارهای جمعی مورد تحلیل همبستگی قرار گرفتند.  یافته ­ها : حاکی از آن است که؛ وجود فضاهای میانی سبب تفکیک فضایی، قلمرویابی در عرصه های مختلف مسجد می شود که این امر تاثیر بهینه ای بر سازمان عملکردی فضاهای جمعی دارد. بحث و نتیجه­ گیری: بنابراین قرارگاه رفتایی ایجاده شده توسط فضای میانی می­تواند فعالیت­های متنوعی را در حیطه­های مختلف؛ به طور مثال از قلمرو خلوت تا حس تعامل کاربران را جوابگو باشد، این موضوع خود می تواند سبب جذب افراد بیشتری به فضای مسجد شود.

کلیدواژه ها:

فضای میانی مسجد ، توده ، فضا ، عملکرد جمعی ، نحو فضا