اسلام ترقی خواه، جهان وطن و معطوف به عدالت اجتماعی چگونه می تواند به غلبه بر فرقه گرایی کمک کند؟

با توجه به افزایش فرقه گرایی مسلمانان در دهه یا دهه های گذشته، مخصوصا در خاورمیانه، شاید اشکالی نداشته باشد که بپرسیم آیا امروزه تصور غلبه مسلمانان بر تفرقه های تاریخی و مذهبی شیعه و سنی اساسا ممکن است (حتی اگر چنین اختلافی را بسیار مطلوب بدانیم). رخدادهای پرشمار اخیر «فرقه ای» یا خشونتی که از مذهب ناشی می شود یا با مذهب توجیه می شود و سرکوب مستمر بسیاری از جوامع مسلمان به دست سایر مسلمانان (هم درون اختلافات فرقه ای و هم بین این اختلافات در بسیاری از کشورهای دارای اکثریت مسلمان)، که به از دست رفتن جان بسیاری از انسان ها انجامیده است، تردید و فقدان خوش بینی در این زمینه را موجه می کند. اما این تصویر نسبتا تیره و تار نباید ما را از تلاش برای بهترکردن اوضاع و احوال مایوس کند، هر قدر هم که مشکل آفرین باشد. به دیگر سخن، بدیل وضع موجود امروزه از نظر بسیاری از مسلمانان، دیگر پذیرفتنی نیست، چه بر اساس مبانی و دلایل اخلاقی و چه بر اساس مبانی و دلایل مذهبی/کلامی. بخشی از راه حل این است که استدلال های عقلی و استدلال های مبتنی بر واقعیت زیسته به سود غلبه بر فرقه گرایی مسلمانان پیشاپیش در قالب نظریه اسلام ترقی خواه مطرح بوده است.

کلیدواژه ها:

اسلام معاصر ، فرقه گرایی ، تکثرگرایی مذهبی ، خاورمیانه