پیش بینی سرعت موج برشی و نوع خاک منطقه دارای شتابنگاشت ثبت شده در فلات ایران با استفاده از نسبت های طیفی مولفه ی قائم و افقی زمین لرزه

زلزله از پدیده های مخرب و غیرقابل پیش بینی است که خسارات جانی و مالی بسیاری در پی دارد. ارزیابی کلی از خسارات وارده به سازه ها و تاسیسات در زلزله ها نشان می دهد که شرایط ساختگاهی تاثیر قابل توجهی بر نحوه ی توزیع خرابی ها داشته است. لذا شناسایی اثر ساختگاه و نوع خاک در طراحی و ساخت سازه های مقاوم، امری ضروری به شمار می آید. با توجه به اینکه نوع خاک در بسیاری از مناطق فلات ایران تعیین نشده است، در این پژوهش، پیش بینی رابطه ای برای تعیین سرعت موج برشی و تعیین نوع خاک منطقه با استفاده از روش نسبت طیفی مولفه ی افقی به قائم (H/V) و الگوریتم توسعه ی ژنی(GEP) مدنظر قرار گرفته است. عوامل موثر در این پیش بینی، بزرگای زلزله، فاصله ی منبع زلزله تا ساختگاه، نسبت طیفی مولفه ی افقی به قائم (H/V) و پریود زمانی نسبت طیفی حداکثر در نظرگرفته شده اند. در این تحقیق، داده های ۴۸۰ شتابنگاشت مورد استفاده قرار گرفت. اصلاحات مورد نیاز روی این داده ها صورت گرفته و سپس پارامترهای مورد نظر برای تعیین رابطه ی سرعت موج برشی از آن استخراج شده است. پس از آماده سازی مقادیر ورودی الگوریتم از کاتالوگ زلزله، در نهایت برای به دست آوردن رابطه ی پیش بینی از روش هوشمند الگوریتم توسعه ی ژنی استفاده شده است. مزیت این الگوریتم در این است که از مدل رگرسیونی ثابتی استفاده نشده است و مدل به صورت هوشمند محاسبه می-گردد. نتایج نشان می دهند که مدل دارای برازندگی ۵۷/۹۱۱ بوده و مقادیر پیش بینی شده مطابقت ۷۳ درصدی با وضعیت موجود خاک مطابق با استاندارد ۲۸۰۰ دارند. از تعداد ۴۸۰ رکورد مورد استفاده، روش ارائه شده توانست نوع خاک ۳۵۰ ایستگاه را به درستی پیش بینی نماید. همچنین مقایسه با سایر روشهای طبقه بندی نشان داد که کمترین تطابق هم دارای دقت بیش از ۵۵ درصدی است.

کلیدواژه ها:

نسبت طیفی مولفه ی افقی به قائم ، سرعت موج برشی ، الگوریتم توسعه ی ژنی ، نوع خاک منطقه ، فلات ایران