تاثیر پوشش گیاهی برخواص میکرومرفولوژیک خاک (مطالعه موردی:ایستگاه تحقیقاتی کرکج)

پوشش گیاهی یکی از فاکتورهای فعال خاکسازی است که تاثیر آن بر خواص میکرومرفولوژیک خاک کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق به منظور بررسی اثر پوشش گیاهی  و فرآیندهای ناشی از آن تعداد ۵ خاکرخ از اراضی تحت پوشش کلزا، یونجه، ذرت، درختان سوزنی برگ کاج و باغ سیب به همراه یک خاکرخ شاهد (خاک بایر) در حومه شهرستان تبریز حفر، تشریح و از افق­های مختلف آنها نمونه برداری انجام شد.  نمونه­های خاک پس از آماده سازی تحت آزمایش­های مختلف فیزیکی، شیمیایی و میکرومرفولوژیکی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که افق­­های سطحی  خاکرخ­ها به لحاظ ساختمان و خاکدانه­سازی وضعیت مطلوب­تری نسبت به افق­­های زیرین دارند.  میزان خاکدانه­سازی و درجه مرغوبیت ساختمان خاک برای پوشش­های مختلف به ترتیب به صورت باغ سیب، درختان سوزنی برگ، ذرت، یونجه، کلزا و شاهد بود. منافذ خاک در افق­های سطحی  تحت تاثیر عوارض محیطی عمدتا  به شکل منافذ بهم خورده مشاهده شدند. این مورد در خاکرخ­های مربوط به پوشش­های زراعی نسبت به باغی، جنگلی و اراضی بایر بیشتر دیده شد و علت آن می­تواند استفاده از ادوات مختلف زراعی  باشد. رویت نمودهای خاکساختی فضولات جانوری در افق­های سطحی و فراوانی بالای آنها در محصولات  باغی نسبت به جنگلی و زراعی و آن­هم در مقایسه با اراضی بایر  بیانگر بالا بودن فعالیت بیولوژیک  در این پوشش­ها است. حضور پوشش­های آهکی نیز اشاره به نقش گیاهان و موجودات زنده بواسطه تولید دی­اکسیدکربن و انحلال و رسوب مجدد کربنات­ها در این خاک­ها دارد.  مشاهده پوشش­ها و ندول­های آهن و اکسیدهای آهن- منگنز در برخی از افق­ها حاکی از روی دادن واکنش­های اکسایش و کاهش بوده که با توجه به سطح ایستابی پایین و اقلیم منطقه علت را می­توان در نحوه مدیریت آبیاری این اراضی یافت.

کلیدواژه ها:

پوشش گیاهی ، فرآیندهای خاکسازی ، نمودهای خاکساختی ، میکرومرفولوژی