نقش بازیگران فرامنطقه ای در ترتیبات امنیتی خلیج فارس

رقابت و درگیری در منطقه راهبردی خلیج فارس با توجه به تعدد ذینفعان در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای که درگیر آن هستند، منبع بی ثباتی قابل توجهی بوده و عرصه منطقه ای را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. در زمینه نقش بازیگران فرامنطقه ای در قبال امنیت خلیج فارس و با توجه به اینکه در سال های اخیر روندهای امنیتی خلیج فارس با تنوع مشارکت ها و همکاری های دفاعی مواجه بوده است، به طور کلی دو رویکرد غالب وجود دارد. رویکرد اول بر اساس واقعیت های منطقه ای، درگیری ها و رقابت های پیچیده است. در این رویکرد برای اطمینان از حفظ توازن قوا، شکل گیری اتحادها و به حداکثر رساندن توان نظامی و بازدارندگی لازم است. رویکرد دوم که یک ساختار امنیتی جامع مربوط به همکاری در زمینه های تجاری، محیط زیست، انرژی، امنیت خطوط دریایی و مبارزه با تروریسم است، استراتژی مناسبی برای دستیابی تدریجی به یک سیستم امنیتی با مشارکت همه طرف ها را توصیه می کند. ازاین رو، پرسش پژوهش این گونه است که انگیزه این روندهای امنیتی چیست و آن ها به چه ترتیباتی در منطقه اشاره می کنند و آیا پویایی های موردنظر احتمالا منجر به تغییر شکل عمیق امنیت خلیج فارس می شود یا که خیر؟ فرض بر این است که با توجه به نوسانات مداوم در این منطقه استراتژیک، شروع و اجرای سازوکار امنیتی که تمام عوامل مرتبط را درگیر کند قطعا موضوعی است که نیاز به توجه بیشتر دارد. بدین اعتبار، چنین سازوکاری وجود ندارد و ترتیبات و رژیم های امنیتی موجود بستری را ارائه نمی دهند که همه بازیگران حوزه خلیج فارس به خصوص ایران و عربستان در آن با یکدیگر تعامل های امنیتی و دفاعی داشته باشند.

کلیدواژه ها:

موازنه قوا ، امنیت جامع ، ایران ، عربستان ، بازیگران فرامنطقه ای