مدلسازی پتانسیل تولید و ارزیابی کمی تناسب اراضی برای کشت گندم در برخی خاک های آهکی جنوب بهبهان

برای شناخت محدودیت­های محیطی تولید و برنامه­ریزی صحیح کشت، ارزیابی تناسب اراضی و تخمین پتانسیل امری ضروری است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ، تخمین و مدلسازی پتانسیل تولید با مدل های مختلف رگرسیون و ارزیابی کمی تناسب اراضی برای کشت گندم در برخی خاک های آهکی جنوب بهبهان صورت گرفت. که جهت نیل به این اهداف از مطالعات خاکشناسی نیمه تفصیلی منطقه سردشت بهبهان برای استخراج داده های خاک جهت تناسب اراضی استفاده شد، مبنای ارزیابی کیفی، تطابق مشخصات اقلیمی، توپوگرافی و ویژگی­های خاک منطقه با نیازهای رویشی گندم با استفاده از جداول سایس در روش پارامتریک ریشه دوم بود و مبنای ارزیابی کمی، عملکرد در واحد سطح و پتانسیل تولید در نظر گرفته شد. پتانسیل تابشی-گرمائی تولید گندم، متوسط پتانسیل تولید زمین با استفاده از روش ریشه دوم و میانگین عملکرد زارع به ترتیب  ۷۱۲۱، ۳۸۸۵ و ۳۲۵۵کیلوگرم در هکتار و نسبتا مناسب(S۲  ) تا نامناسب(N) متغیر می باشد، به طوری که غالب اراضی در کلاس تناسب متوسط S۲ قرار دارند و فقط حدود ۵ درصد اراضی در کلاس نامناسبN  قرار دارند. بنابراین کاهش عملکرد موجود در برخی واحدهای اراضی  بواسطه تاثیر عوامل محدودکننده از قبیل آهک، بافت و شوری و قلیائیت است. طبق نتایج مدلسازی پتاتسیل تولید به روش رگرسیون استاندارد و گام به گام، مقادیر ضریب تبیین به ترتیب ۰/۸۴ و ۰/۸۲ و خطای استاندارد (ME) برابر ۰/۵۲ و ۰/۵۹ و در روش منحنی تخمین برای مدل خطی، درجه دوم و درجه سوم، ضریب تبیین به ترتیب ۹۰/۰، ۰/۹۱ و ۰/۹۲ و خطای استاندارد ۰/۵۱، ۰/۵۰ و۰/۵۰ محاسبه شد. بنابراین روش منحنی تخمین درجه سوم که از مدل رشد فائو برای پیش بینی عملکرد محصول استفاده نموده است دارای کارایی بهتری نسبت به مدل رگرسیون استاندارد و گام به گام است که فقط از اثر ویژگی­های سرزمین و عملکرد مشاهده شده استفاده نموده است. بنابراین با توجه به نقش موثر و استراتژیک محصول گندم در منطقه، شناسایی محدودیت های تولید اراضی جهت مدیریت بهینه و مدلسازی پتانسیل تولید در منطقه از نتایج این پژوهش می باشد.

کلیدواژه ها:

رزیابی اراضی ، پارامتریک ، خاک های آهکی ، خوزستان ، مدلسازی