رهیافتی بر دلایل رونق صنعت طراز بافی در عصر فاطمیان مصر

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 520

متن کامل این مقاله منتشر نشده است و فقط به صورت چکیده یا چکیده مبسوط در پایگاه موجود می باشد.
توضیح: معمولا کلیه مقالاتی که کمتر از ۵ صفحه باشند در پایگاه سیویلیکا اصل مقاله (فول تکست) محسوب نمی شوند و فقط کاربران عضو بدون کسر اعتبار می توانند فایل آنها را دریافت نمایند.

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

HSLCONF11_078

تاریخ نمایه سازی: 20 دی 1401

چکیده مقاله:

خلافت فاطمیان مصر از سال ۳۵۸ تا ۵۶۷ هجری قمری در گستره ای عظیم و پررونق از سرزمینهای ا سلامی حکمرانی کردند . اقلیم مصر امکان بهره برداری و فرآوری محصولات برای تولید پاره های متعدد را برای آنها فراهم می آورد. ازجمله صنایعی که در این عصر شکوفا شد، بافندگی و ریسندگی بود. صنایع بافندگی در هر شهر براساس شرایط اقلیمی و بومی و ملی متفاوت بود. براساس مواد اولیه هر منطقه بافندگی در رشته ای خاص به مرحله تخصص و صادرات میرسید. بااینکه مصر تولیدکننده باستانی پنبه محسوب میشد ،در قرن چهارم از تولید پنبه در مصر یادی نشده است. به نظر میرسد در قرنهای چهارم و پنجم هجری مصر در تولید پنبه جایگاه خاصی نداشته است. کتان پارچه اختصاصی مصر بود. مهمترین کشتزارهای کتان در فیوم بود و این محصول را از آنجا به همه نقاط صادر میکردند. صنعت ریسندگی در مصر نیز بسیار پیشرفته بود؛ تا آنجا که پارچه های نازک پشمی بافته میشد. در طحا، از شهرهای صعید مصر، منسوجات ظریف پشمی تولید میکردند . قبطیان م صر از دوران گذ شته متاثر از سبک های تزیینی ساسانی و بیزانسی تحولات عظیمی را در صنعت نساجی ایجاد کرده بودند . با فتح مصر توسط مسلمانان صنعت بافندگی تا حد زیادی در انحصار امرای عرب این منطقه و سپس در دوره طولونیان ۲۹۲ -۲۵۴)ق) و اخشیدیان( ۳۵۸ -۳۲۳ق) قرار گرفت. تولید انواع پارچه ها در این منطقه و تقدیم این محصولات به خلفا منجر به شکل گیری صنعت طراز در این سرزمین شد و نوعی خاص از طراز ا سلامی در دارالطراز م صر برای بافتن منسوجات خلیفه و پارچه هایی که او به عنوان خلعت به رجال بزرگ دولتی و اطرافیانش می داد در مصر معروف گردید. البته طراز عام هم در این منطقه رونق داشت که منسوجات مورد نیاز مردم را تولید می کرد. در دوره فاطمیان نظام طراز به حدی پی شرفته ودقیق شد که تولیدات زیاد با جنس نفیس عر ضه می کرد. در آنجا انواع پارچه های گرانبهای حریر تنها مخصوص خلیفه بافته می شد. این پژوهش به هدف بررسی صنعت طراز بافی در عصر فاطمیان مصر به زمینه های رشد این صنعت در عصر مورد تحقیق می پردازد و در این راه به سئوالاتی پاسخ می دهد ؛ از جمله آنکه طراز اسلامی در عصر خلافت فاطمیان در بافت کدام پوشاک استفاده داشته است؟ و آنکه ویژگی برجسته طرازهای عصر فاطمی چه بوده است؟ دستاوردهای این پژوهش حاکی از آن است که قطعات بسیار نفیسی از پارچه های گرانبها شامل انواع روپوش ها ، پیراهنها، عمامه ها و شالهای کمری تا قرن ششم هجری که پایان خلافت فاطمیان بوده است برروی پارچه های ارزشمند تولید صنایع بافندگی فاطمیان به مجموعه ی هنر جهان اسلام عرضه شده است. همچنین حمایت بی دریغ خلافت فاطمی و نیز حلقه های حکمرانی آنها بر رشد صنعت طراز بافی تاثیر مستقیم داشته است. علاوه بر آن رشد تجاری و صدور این پارچه ها به سرزمین های طرف معامله فاطمیان بسیار اثرگذار بوده است. ویژگی خاص طرازهای عصر فاطمی با وجود هنرمندان برجسته و تمایل آنان به ظرافت و زیبایی و نوآوری و توجه به رنگ های خاص در کمال این صنعت موثر بود.

نویسندگان

ریحانه اسلامی

دانشجوی کارشناسی ارشد نقاشی ایرانی دانشگاه هنر اصفهان