واسنجی مدل هیدرولوژیکی IHACRES با استفاده از الگوریتم های بهینه سازی چندهدفه عنکبوت اجتماعی و جستجو و نجات

مدلهای بارش - رواناب به عنوان یکی از ابزارهای ساده و در عین حال کارآمد، در مدلسازیهای هیدرولوژیکی کاربرد فراوان دارند. این مدلها با در نظر گرفتن اطلاعات ورودی از قبیل دما، بارش، تبخیر - تعرق و اطلاعات توپوگرافی حوضه، رژیم جریان را با استفاده از روابط ریاضی شبیهسازی میکنند. در پژوهش حاضر، قابلیت الگوریتمهای بهینه ­سازی عنکبوت اجتماعی و عملیات جستجو و نجات در واسنجی مدل هیدرولوژیکی IHACRES به منظور شبیه سازی بارش - رواناب حوضهی­ رودخانه­ ی اعظم هرات در استان یزد مورد ارزیابی قرار گرفته است. الگوریتمهای بهینه سازی فوق به صورت چندهدفه برای واسنجی شش پارامتر سراسری مدل IHACRES استفاده شدند. توابع هدف در نظر گرفته­شده در این پژوهش شامل دو شاخص نش -  ساتکلیف و نش -  ساتکلیف لگاریتمی بوده تا به وسیله­ی آنها عملکرد مدل در پیش بینی دبیهای حداکثری و حداقلی مشخص گردند. پس از واسنجی و صحت­سنجی مدل، از آن برای شبیهسازی سیلاب برای دوره­ ی زمانی ۲۰۰۵- ۲۰۰۴ در حوضه­ی مذکور استفاده گردید و قابلیت مدل ارزیابی شد. نتایج نشان داد که الگوریتمهای بهینه­ سازی عنکبوت اجتماعی و عملیات جستجو و نجات به ­ترتیب معادل ۸۱/۰ و ۶۹/۰، عملکرد خوب و قابل قبولی را در واسنجی مدل داشتهاند. در نهایت مشاهده شد که الگوریتم بهینه­ سازی عملیات جستجو و نجات برای واسنجی مدل فوق مناسب­تر می­باشد. همچنین، آنالیز حساسیت پارامترهای موثر نشان داد که ضریب رواناب سطحی، حساسترین پارامتر سراسری مدل IHACRES بوده است.

کلیدواژه ها:

واسنجی ، الگوریتم بهینه سازی عنکبوت اجتماعی ، الگوریتم بهینه سازی عملیات جستجو و نجات ، مدل بارش - رواناب IHACRES ، حوضه رودخانه اعظم هرات یزد