منصب پذیری و همکاری با حکومت‎ ستمگر در سیره سیاسی امام صادق(ع)

گزاره‎های متفاوتی در منابع روایی و تاریخی درباره همکاری با حاکمان ستمگر و به تعبیری پذیرش پست و مقام از سوی آنان وجود دارد. به رغم گزارش‎هایی که بیانگر نهی از همکاری با حکومت است، برخی صحابیان امام صادق(ع) با خلافت عباسی در زمینه‎های مختلف همکاری داشته‎اند و از سوی دستگاه خلافت، مناصبی مانند حاکمیت، قضاوت و خزانه‎داری را عهده‎دار بوده‎اند. پرسش‎های متعدد شیعیان از امام(ع) درباره منصب‎پذیری و همکاری با حکومت، نشان از فضای عمومی حرمت‎شماری همکاری و در مواردی نیز بیانگر تمایل برخی شیعیان به همکاری است. نوشتار حاضر با رویکرد تاریخی و بر پایه گزارش‎های موجود، با تکیه بر بیان مصادیق، توصیف و تحلیل و نیز بهره‎مندی از منابع مختلف و تحقیقات جدید کوشیده است به این پرسش پاسخ دهد که همکاری با حکومت در سنت و سیره سیاسی امام صادق(ع) چه جایگاهی دارد. یافته‎های تحقیق نشان می‎دهد همکاری هدفمند در چارچوب ارزش‎های دینی نه تنها منعی ندارد، حتی در مواردی سفارش شده است. گویا حرام‎پنداری همکاری و منصب‎پذیری، افزون بر فرقه خوارج، از سوی زیدیان نیز تبلیغ و تاکید می‎شد؛ زیرا آنان باورمندان به قیام مسلحانه در هر شرایطی بودند. امام صادق(ع) با انتخاب راه میانه و اعتدال، همکاری سودمندانه را برای شیعه برگزید تا هم شیعه را از خطر انزوا دور نگه دارد و هم از تقویت ستمکاری پرهیز داده باشد.

کلیدواژه ها:

امام صادق(ع) ، سیره سیاسی امام صادق(ع) ، همکاری با حکومت‎ ، منصب‎پذیری