زمین شیمی، سن سنجی و محیط تکتونوماگمایی سنگ های آذرین پیرامون کانه زایی آهن- مس احمدآباد، سمنان

کانسار آهن- مس احمدآباد در شمال خاوری سمنان و در فاصله پهنه ساختاری البرز تا ایران مرکزی جای دارد. سنگ های آتشفشانی سنوزوییک با ترکیب داسیت، آندزیت، تراکی آندزیت، آندزیت بازالتی و بازالت و سنگ های آذرآواری شامل توف های سبز تا خاکستری و توف های اسیدی با میان لایه هایی از شیل، ماسه سنگ و کنگلومرا از سنگ های رخنمون یافته در این محدوده هستند. توده های آذرین درونی با سرشت مونزونیتی و مونزودیوریتی و به مقدار کمتر گرانودیوریت و گرانیت درون دیگر واحدهای منطقه نفوذ کرده اند. بافت غالب در این توده ها، پورفیرویید و گرانولار است و پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار و کوارتز از کانی های اصلی سازنده آنها هستند. بافت غالب واحدهای آتشفشانی پورفیریتیک است و کانی های پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، کوارتز، آمفیبول و پیروکسن از مهم ترین سازنده های آنها هستند. سن سنجی توده مونزودیوریتی به روش U-Pb برای کانی زیرکن، سن ۱۰/۰±۷۶/۵۱ میلیون سال پیش معادل ائوسن آغازین را برای این توده نشان می دهد. تجزیه شیمیایی سنگ کل نشان داد این توده های آذرین درونی سرشت کالک آلکالن دارند و از نوع I و متاآلومینوس هستند و با کمان های آتشفشانی حاشیه فعال قاره ای وابسته به پهنه فرورانش مرتبط هستند. غنی شدگی عنصرهای LREE نسبت به عنصرهای HREE و غنی شدگی عنصرهای LILE (Ba، K، Sr و Th) نسبت به HFSE (Ti) نشان دهنده پیدایش ماگما در پهنه فرورانش است. روند موازی تغییرات عنصرهای خاکی کمیاب در نمونه ها و آنومالی مثبت Pb نشان دهنده خاستگاه ذوب گوه گوشته ای متاسوماتیک با سیال های آزادشده از صفحه فرورونده است. ذوب بخشی همراه با آلایش پوسته ای، در پیدایش ماگمای سازنده سنگ های آذرین منطقه نقش بنیادین داشته اند. 

کلیدواژه ها:

سنگ نگاری ، سن سنجی اورانیم- سرب زیرکن ، شیمی سنگ کل ، پهنه فرورانش ، احمدآباد ، البرز ، ایران مرکزی