پیش بینی انتقال بین کلاس های مختلف خشکسالی SPI با استفاده از زنجیره مارکف

خشکسالی پدیده ای بسیار پیچیده می باشد و نسبت به سایر بلایای طبیعی کمتر شناخته شده می باشد . خشکسالی به عنوان یک فاجعه طبیعی قابل پیش بینی نمی باشد اما دوره بازگشت آن قابل ادراک می باشد . زنجیره مارکف به عنوان ابزاری مفید و متداول جهت پیش بینی مشخصات خشکسالی های هواشناسی به کار می رود . در این تحقیق برای 16 ایستگاه های باران سنجی و سینوپتیک استان مازندران ، مرتبه وابستگی زنجیره مارکف مربوط به خشکسالی های هواشناسی بر اساس شاخص SPI با سری های زمانی 3- ماهه ، 6- ماهه و سالانه برای چهار حالت کلاس های مختلف خشکسالی ، با استفاده از آزمونهای AIC و BIC تعیین شده است . احتمال های مانای وقوع و مشخصه های زنجیره مارکف یعنی زمان رسیدن کلاس های مختلف خشکسالی به کلاس ترسالی با کمک شاخص SPI و میانگین دوره تناوب در هر کلاس خشکسالی تعیین گردید . نتایج نشان داد که احتمال مانای وقوع کلاس ترسالی ، برای تمام ایستگاه های مورد بررسی مشابه یکدیگر می باشد و از 0/422 تا 0/520 به ترتیب برای ایستگاه های عرب خیل و گلوگاه تغییر می کند . همچنین از نتایج مشخص شد که برای تمام ایستگاه های مورد بررسی ، وابستگی زنجیره مارکف ، از مرتبه اول می باشد ، بدین معنی که شرایط کلاس خشکسالی دوره بعد ، تنها به شرایط کلاس خشکسالی دوره فعلی بستگی دارد. نتایج نیز نشان داد که متوسط زمان رسیدن کلاس های خشکسالی با شدت معلوم ، به کلاس ترسالی ( خاتمه خشکسالی) بر اساس شاخص SPI ، با افزایش سری زمانی مورد بررسی ( از 3 ماهه به سالانه ) برایی تمام ایستگاه های مورد بررسی ، افزایش می یابد . به علاوه میانگین دوره تناوب کلاس های مختلف خشکسالی بر اساس شاخص SPI ، با افزایش شدت خشکسالی برای تمام ایستگاه های مورد بررسی کاهش می یابد.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هواشناسی ، شاخص SPI ، زنجیره مارکف ، استان مازندران