تحلیل اثر پیکربندی فضایی پوشش شهری و ویژگی های کالبدی ساختمان ها بر پدیده جزایر سطحی سرد شهری

گسترش کلان شهرها در دهه های اخیر پیامدهای متعدد کالبدی، اجتماعی- اقتصادی و محیط زیستی در پی داشته است. یکی از این پیامدها تشدید پدیده جزایر حرارتی شهری در نواحی با آب و هوای معتدل تر بوده است. اما در نواحی کلان شهری با آب و هوایی گرم و خشک تر افزایش شهرنشینی نه تنها موجب تشدید جزایر حرارتی نمی شود بلکه در فصول گرم سال دمای سطح زمین را کاهش نیز خواهد داد. کاهش دمایی که از آن با عنوان پدیده جزایر سطحی سرد شهری یاد می شود. پژوهش های پیشین از طریق استخراج نقشه های کاربری/پوشش زمین از تصاویر ماهواره ای و مقایسه نسبت هر کاربری زمین با دمای سطحی تاثیر این پدیده در روزهای مختلف سال را در یک شهر نشان داده اند. اما با این وجود تاثیر پیچیدگی شکل نواحی ساخته شده و همچنین ویژگی های کالبدی ساختمان ها همچون تراکم ساختمانی و ریزدانگی بر تشدید پدیده جزایر سرد شهری مغفول مانده است. این پژوهش با مطالعه تاثیر ترکیب بندی و پیکربندی نواحی ساخته شده و ویژگی کالبدی آن ها بر دمای سطحی شهر شیراز با استفاده از سنجه های سرزمین به این نتیجه دست یافت که هرچه پیچیدگی شکل نواحی ساخته شده کمتر باشد و همچنین تراکم ساختمانی و ریزدانگی نواحی شهری افزایش یابد پدیده جزایر سرد شهری تشدید می شود.

کلیدواژه ها:

جزایر سطحی سرد شهری ، دمای سطح زمین ، سنجه های سیمای سرزمین ، تراکم ساختمانی ، ریزدانگی