بررسی رخدادهای گردوخاک جنوب ایران ناشی از کشورهای حاشیه خلیج فارس

فعالیت چشمه های گسیل گردوخاک واقع در نواحی خالی از سکنه کشور عربستان سعودی و همچنین بیابان های امارات، در برخی مواقع سال به ویژه فصل بهار، سبب تشدید گردوخاک در مناطق جنوبی ایران می شود. در این مطالعه چهار پدیده شدید و فراگیر گردوخاک که در آن ها چشمه های گردوخاک کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس فعال بوده و نیمه جنوبی ایران را تحت تاثیر قرار داده اند، بررسی شد. پس از انتخاب رخدادهای شدید و فراگیر گردوخاک در منطقه، برای هر مورد به صورت جداگانه کد پدیده و دید افقی در ایستگاه های همدیدی کشور ایران و کشورهای همسایه بررسی شده، پایش فضایی توفان های رخ داده با تصاویر رنگ واقعی سنجنده MODIS انجام شد. سپس سامانه های همدیدی موثر بر رخداد گردوخاک با استفاده از داده‎های باز تحلیل شده بررسی شده و مدل لاگرانژی HYSPLIT به صورت ماتریسی و به روش پس رو به منظور تعیین مسیر انتقال توفان گردوخاک اجرا شد. بررسی رخدادهای گردوخاک در منطقه موردمطالعه نشان داد که به طورکلی شکل گیری یک سامانه کم فشار که در برخی موارد با جبهه های جوی نیز همراه است در منطقه، به ویژه بر روی خلیج فارس و قرارگیری مناطق خشک حاشیه جنوبی خلیج فارس در جلوی مرکز کم فشار و وزش بادهای جنوب و جنوب غربی در این مناطق سبب انتقال گردوخاک از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به مناطق جنوبی ایران می شود. خروجی مدل HYSPLIT نیز نشان داد که در کلیه پدیده های گردوخاک موردمطالعه، وجود جریانات جنوبی در منطقه سبب انتقال گردوخاک به خلیج فارس و بخش وسیعی از جنوب ایران شده است.

کلیدواژه ها:

رخدادهای گردوخاک ، نیمه جنوبی ایران ، تحلیل همدیدی ، مدل HYSPLIT