کاربرد داده کاوی در تبیین جایگاه و نقش روش های تحلیل کیفی در پژوه شهای علمی در ایران

طی سالهای اخیر کاربرد روشهای تحلیل کیفی در علوم مختلف مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. تحلیل محتوا تحلیل مضمون و تئوری داده بنیاد سه روش تحلیل کیفی نوظهور هستند که حدود یک دهه از معرفی و کاربرد آنها در تحقیقات علمی داده کاوی؛ تحلیل محتوا تحلیل گذرد. هدف از این پژوهش بررسی جایگاه این سه روش در پژوهش های علمی مختلف با استفاده از داده کاوی است. جامعه هدف پژوهش مجموعه مقالات علمی در ۲۱ حوزه موضوعی است که پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز) ثبت شده است. نخست هر یک از روشهای تحلیل و عناوین مشابه و مرتبط با آن در همه حوزه های موضوعی جستجو گردید و فراوانی کاربرد هر روش و عناوین مرتبط با آن در پژوهش های علمی مختلف استخراج گردید. سپس جایگاه هر روش در مقایسه با سایر روشهای تحقیق کیفی در علوم مختلف مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که بیشترین کاربرد مجموع این سه روش به ترتیب در پژوهشهای علوم ،اجتماعی ،مدیریت علوم تربیتی اطلاع رسانی و کتابداری بوده است بیشترین کاربرد روش تحلیل محتوا به ترتیب در پژوهشهای علوم اجتماعی علوم ،تربیتی اطلاع رسانی و کتابداری و مدیریت بوده است. همچنین روش تحلیل مضمون به ترتیب بیشترین کاربرد را در پژوهشهای علوم اجتماعی ،مدیریت اطلاع رسانی و کتابداری ادبیات و زبانها و علوم اجتماعی داشته است پژوهشهای حوزه مدیریت علوم ،اجتماعی علوم سیاسی و علوم تربیتی نیز به ترتیب بیشترین استفاده را از تئوری داده بنیاد به خود اختصاص داده اند.

کلیدواژه ها:

داده کاوی ، تحلیل محتوا ، تحلیلمضمون ، تئوری داده بنیاد ، مقالات علمی ، نورمگز