بررسی بهره وری آب و عملکرد سویا در سامانه های مختلف خاک ورزی و بقایای گیاهی

امروزه سطح کشاورزی حفاظتی در جهان بیش از ۱۸۰ میلیون هکتار و یکی از مزایای اصلی آن بهبود بهره­ وری آب است. این تحقیق در باره کاشت سویا تحت مدیریت­ های مختلف میزان بقایا و روش­ های خاک ­ورزی روی بقایای گندم است که به صورت کرت­ های نواری در قالب طرح بلوک ­های کامل تصادفی در سال های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. تیمارهای اصلی در سه سطح مدیریت بقایا، شامل ۱R: سوزاندن، R۲: حفظ ۵۰ درصد بقایا و تیمار R۳: حفظ ۱۰۰ درصد بقایا و تیمارهای فرعی نیز در سه سطح روش های خاک ورزی، شامل T۱: خاک­ ورزی مرسوم (شخم + دیسک + کشت با ردیف کار)، T۲: کم خاک ­ورزی (خاک ورزی حداقل با دستگاه خاک ­ورز مرکب+ کشت با ردیف کار) و T۳: بی­ خاک­ورزی (کشت با کارنده بی­خاک ورز) است. نتایج بررسی­ها نشان می­دهد تیمار اصلی R۲ و تیمار فرعی T۳ بهترین بازده را از نظر تولید داشته ­اند و عملکرد محصول ۴۷/۷ و ۱۷/۴ درصد به ترتیب نسبت به R۱ و T۱ افزایش داشته ­است. بیشترین و کمترین میزان حجم آب مصرفی به مقدار ۳۹۵۰ و ۲۶۹۰ مترمکعب در هکتار به ترتیب متعلق به تیمار R۱ و R۳ و حداکثر و حداقل بهره وری آب سویا به ترتیب مربوط به تیمارهای R۲ وR۱ به میزان ۱/۱۳ و ۰/۵۵ کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. کاشت در شرایط بی خاک ورزی موجب بهبود بهره وری آب سویا نسبت به روش مرسوم به مقدار ۱۵/۳ درصد شده است.

کلیدواژه ها:

آبیاری بارانی ، بی خاک ورزیغ کشاورزی حفاظتی ، گرگان