ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی شهری در بافت های قدیم و جدید شهرتبریز (نمونه موردی: مرزداران و کوچه باغ)

کیفیت زندگی به عنوان مفهومی برای نشان دادن میزان رضایت­مندی فرد از زندگی و به عبارتی معیاری برای تعیین رضایت و عدم رضایت افراد و گروه­ها، از ابعاد مختلف زندگی است. کیفیت زندگی شهری یکی از مهم­ترین حوزه­های مطالعات شهری در کشورهای مختلف است. بنابراین شهر به عنوان بستر زیست انسان شهرنشین، نیازمند تامین استانداردهایی است که در یک نگاه می­توان آن را استانداردهای کیفیت زندگی نامید. هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی شاخص­های کیفیت زندگی شهری در دو بافت جدید و قدیم شهر تبریز می­باشد. روش تحلیل از نوع توصیفی– تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه­ای و پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و برای ارزیابی کیفیت زندگی در منطقه استفاده گردیده است. جامعه آماری این تحقیق کل خانوارهای ساکن درمحلات جدید و قدیم شهر تبریز می­باشد که با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی ساده و بر اساس رابطه کوکران ۳۸۶ خانوار از دو محله بافت جدید مرزدان و بافت قدیم کوچه باغ شهر تبریز انتخاب شد. به منظور تحلیل داده ها و آزمون فرضیات از روش­های آماری آزمون T چند نمونه­ای و تحلیل عاملی و نرم افزار SPSS بهره گرفته شد. برای آزمون فرضیه­های تحقیق از روش­های رگرسیون خطی ساده، آزمون t مستقل و آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن بهره جستیم. نتایج این آزمون­ها با توجه به میانگین شاخص­های اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی و کالبدی برای محلات بافت قدیم به ترتیب برابر ۷۹/۲، ۵۲/۲، ۵۵/۲ و ۶۱/۲ و برای محلات بافت جدید به ترتیب برابر ۷۳/۲، ۹۷/۲، ۷۵/۲ و ۹۰/۲ است، نشان داد که کیفیت مولفه­های کالبدی (شامل فضای سبز، مسکن و خدمات شهری) کمترین تاثیر را در افزایش سطح کلی کیفیت زندگی در محلات بافت قدیم شهر تبریز داراست. هم­چنین، از نظر شاخص­های زیست محیطی (شامل بهداشت محیط)، اقتصادی (شامل اشتغال، درآمد و حمل و نقل) و کالبدی (شامل فضای سبز، مسکن و خدمات شهری) بین محلات مورد مطالعه شهر تبریز تفاوت معناداری وجود دارد. علاوه بر آن، بین میزان برخورداری از شاخص­های (اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی) و میزان کیفیت زندگی در بافت جدید و قدیم شهر تبریز رابطه معناداری وجود دارد.

کلیدواژه ها:

کیفیت زندگی شهری ، محلات بافت جدید ، محلات بافت قدیم ، شهر تبریز