جامعه شناسی تحولات تجدد در ایران

این پژوهش، به دنبال ارائه تبیینی جامعه شناختی از «تجدد» در ایران است. پرسش اصلی پژوهش این است که «نهادهای اجتماعی در ایران با «تجدد» چه کرده است؟» در این پژوهش، ترکیبی از نظریات «مدرنیته ایرانی»، «تجدد بومی» و «تجدد ملی و تجدد ظلی» مورد استفاده قرار گرفته است. این نظریات توسط صاحب نظرانی مانند تقی آزاد ارمکی، جمشید بهنام و موسی نجفی ارائه شده است. مجموعه این نظریات مبتنی بر دو نکته است: اول این­که مدرنیته با تجدد متفاوت است. دوم این ­که هر جامعه ای می تواند تجدد ویژه ی خود را تجربه کند. روش پژوهش، اسنادی است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. یافته های پژوهش نشان می دهد که حکومت ها در دویست سال اخیر، زمینه سازان اصلی ظهور تجدد در ایران بوده اند. آن ها، غالبا وجه تکنولوژیک ومادی تجدد را دنبال­ کرده اند. روحانیت ذیل سه دسته «موافقین»، «مخالفین» و «منتقدین» در جریان­سازی نسبت به تجدد نقش داشته اند. روشنفکران ایرانی، در قالب «اثبات، نقد و نفی» به استقبال تجدد رفته اند. خلوص شناخت و دلبستگی روشنفکران به تجدد و اصول و دستاوردهای آن، هم نسبت به حاکمان و هم نسبت به روحانیت بیشتر بوده است.

کلیدواژه ها:

جامعه شناسی ، تجدد ، ایران ، حکومت ، روحانیت و روشنفکران