ارزیابی و پهنه بندی شرایط حرارتی و فنولوژیکی کشت انگور در استان همدان

کشاورزی در بستر آب و هوا به نتیجه مطلوب می­رسد. واکاوی پارامترهای جوی موثر بر محصولات مختلف کشاورزی، بخصوص شرایط حرارتی، یکی از اهداف مهم در مطالعات اقلیم کشاورزی محسوب می­شود. در این تحقیق، با استفاده از آمار دمای کمینه و بیشینه روزانه پنج ایستگاه­ هواشناسی استان همدان شرایط حرارتی برای درخت انگور واکاوی شد. در این مطالعه از روش­هایی نظیر پتانسیل گرمایی، توزیع نرمال، انحراف از شرایط بهینه، درجه روزهای رشد فعال و طول دوره فنولوژی استفاده گردید. برای بررسی تاریخ احتمال وقوع یخبندان از محیط نرم افزار آماری SMADA و روش توزیع نرمال استفاده شد. به منظور پهنه بندی از نرم افزار ArcGis۱۰/۲ و روش درون­یابی IDW استفاده گردید. نتایج نشان داد که نیمه جنوبی استان، در مناطق ملایر و نهاوند از مجموع واحدهای حرارتی بالاتر و پتانسیل گرمایی بالاتری برای کشت و توسعه انگور برخودار می­باشند. از جنوب به نیمه شمالی استان، از مجموع واحدهای گرمایی کاسته می شود. با توجه به پتانسیل گرمایی کمتر در نیمه شمالی استان، کشت ارقام زودرس انگور توصیه می گردد. بررسی تاریخ احتمال وقوع یخبندان دیررس بهاری در سطح ۹۵ درصد نشان داد که به دلیل رخداد آن در اواخر فروردین ماه در نیمه جنوبی (ملایر و نهاوند) مصادف با مرحله فنولوژیکی جوانه زنی می باشد. به علت افزایش ارتفاع از جنوب به شمال استان، زمان تکمیل مراحل فنولوژیکی انگور ۱۰ روز به تاخیر می­افتد. نتایج حاکی از آن است که میزان انحراف از  شرایط بهینه­های دمایی در هر مرحله فنولوژیکی، در نیمه شمالی استان بیشتر از نیمه جنوبی می­باشد.

کلیدواژه ها:

Agroclimatology ، Grape ، Thermal potential ، Phenology ، Hamadan province ، اقلیم کشاورزی ، انگور ، پتانسیل گرمایی ، واحد های حرارتی ، استان همدان