تاثیر آموزش مهارت حل مسئله تریز بر تفکر خلاق و انتقادی دانش آموزان دوره دوم ابتدایی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت حل مساله تریز بر تفکرخلاق و تفکر انتقادی دانش آموزان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان دختر پایه ششم دوره ابتدایی منطقه ۵ شهر تهران به تعداد ۳۹۵۸ نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول کوهن تعداد ۶۰ نفر تعیین گردید و به روش نمونه گیری تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. روش پژوهشی نیمه آزمایشی به صورت پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل استفاده نمودند. ابزار اندازه گیری شامل آزمون تفکر خلاق تورنس(۱۹۷۴) و پرسشنامه استاندارد تفکر انتقادی رابرت انیس(۱۹۶۱) بود. گروه آزمایش به تعداد شش جلسه یک ساعته تحت مداخله آموزش مهارت حل مساله ابداعی (تریز) قرار گرفت. پس از اتمام مداخله هر دو گروه مجددا با استفاده از آزمون تفکر انتقادی رابرت انیس و آزمون تفکر خلاق تورنس پس آزمون شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل تحلیل کواریانس چند متغیره با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس انجام شد. یافته های شان داد بین گروه آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنادار وجود دارد و بین تمامی ابعاد تفکر انتقادی (درک معنای یک عبارت، تشخیص ابهام در نحوه استدلال، نتیجه گیری منطقی و درک هماهنگی، نتیجه گیری موجه، پیروی از یک اصل و قاعده یا قانون، صحت و مقبول بودن منابع و مآخذ یک ادعا) و ابعاد تفکر خلاق (ابتکار، بسط، سیالی و انعطاف پذیری) تفاوت وجود دارد. میانگین نمرات تفکر انتقادی و تفکر خلاق درگروه آزمایش به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل افزایش پیدا کرده بود.

کلیدواژه ها:

مهارت حل مساله تریز ، تفکر خلاق ، تفکر انتقادی ، دانش اموزان