تاثیر خشکی بر صفات ثانویه گیاه پنیر باد

زمینه و هدف پنیر باد گیاهی پایا، علفی و بوته ای است که ارتفاع آن حداکثر ۵۰ سانتیمتر است. این گیاه از کرک های پنبه ای پوشیده شده است. برگ های آن که به صورت متناوب بر روی ساقه قرار می گیرند، بیضی شکل و نوکتیز هستند. گل ها سفیدرنگ بوده و در کنار برگ ها و در قسمت های بالایی گیاه می رویند. میوه ها کروی، قهوه ای رنگ و به قطر حداکثر ۱ سانتی متر می باشند. این گیاه در شمال آفریقا، مناطقی از مدیترانه و بعضی نقاط آسیا ازجمله ایران (در نواحی جنوبی مانند فارس، هرمزگان (بوشهر)، جزیره ی خارک، کرمان، سیستان و بلوچستان) می روید. میوه ی این گیاه دارای اثر انعقاد شیر است و در بعضی نواحی آفریقا مانند سودان برای تهیه ی پنیر از آن استفاده می کنند. گیاه دارویی پنیرباد با دارا بودن اثرات ضدقارچی و ضدباکتریایی، کاهش دهنده قند و کلسترول خون، تقویت کننده سیستم ایمنی و آنتی اکسیدانی اخیرا موردتوجه فارماکولوژیست ها قرار گرفته است و به دلیل سازگاری بسیار وسیع نسبت به شرایط دشوار اکولوژیکی می تواند در مناطق گرمسیر کشور از جمله استان سیستان و بلوچستان رشد کند. مواد و روش ها این مطالعه، تحت شرایط آزمایشگاهی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی در سال ۱۳۹۷ در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار طراحی شد. غلظت های صفر ۲، ۴، ۶، ۸ و ۱۰ بار پلی اتیلن گلایکول برای القای تنش خشکی در محیط کشت MS حاوی بنزیل آدنین پورین بر صفات ثانویه گیاه پنیرباد مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها نتایج نشان داد که تنش خشکی ۱۰ بار منجر به افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز، پراکسیدازو آسکوربات پراکسیداز، محتوی پرولین، فنل و فلاونوئید و میزان نشتی غشا شد ولی از طرف دیگر، منجر به کاهش معنی دار محتوای رطوبت نسبی، محتوی یون پتاسیم و نسبت یون پتاسیم به سدیم گردید. همچنین بیشتر صفات موردمطالعه، همبستگی معنی دار دارند. نتیجه گیری مطالعات نشان داده است خواص دارویی پنیر باد مربوط به ترکیبات خاص آن نیست. همچنین با توجه به اینکه گیاه ترکیبات بسیار متنوعی دارد و این ترکیبات در کموتایپ با هم متفاوت هستند، به دست آوردن نتایج یکسان فارماکولوژی از این گیاه بسیار مشکل است. نتایج نشان داد که گیاه دارویی پنیرباد از تحمل قابل قبولی در برابر القای تنش خشکی با پلی اتیلن گلایکول برخوردار است. در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی مکانیسم های آنزیمی (فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت) و غیرآنزیمی (محتوی پرولین، فنل، فلاونوئید و غیره) نقش بسیار مهمی دارد. از طرف دیگر، تنش خشکی، منجر به افزایش برخی متابولیت ها همچون فنل و فلاونوئید که مصارف دارویی دارند، شد.

کلیدواژه ها:

پرولین ، پنیرباد ، ضدقارچی ، فلاونوئید ، کاتالاز