بررسی حکایت و منظومه ی بلوچی «باگین بشکرد» و مقایسه ی آن با حکایت امیرنصر سامانی و قصیده ی «بوی جوی مولیان» رودکی

داستان­سرایی در ادبیات ایرانی سابقه ی دیرینی دارد و در این میان، اقوام ایرانی به ویژه بلوچ­ها جایگاه خاصی دارند. ازجمله داستان­های مشهور در ادبیات بلوچی، ماجرای برانگیختن سیدخان برای دیدار و وصال محبوب در هجران، به وسیله ی شاعر بلوچ، ابراهیم راسکی، است که شباهت زیادی به حکایت برانگیختن امیرنصر سامانی به وسیله ی رودکی برای بازگشت به بخارا دارد. ابراهیم راسکی سراینده ی منظومه ی «باگین بشکرد» از شاعران برجسته ی ادبیات بلوچی در اواخر قرن سیزدهم هجری است. این منظومه سراسر در وصف دلدار و اسب خان و مسیر راهی است که خان آن را می­پیماید. ابراهیم با منظومه ی خود، خان را برانگیخت تا به سرعت برای دیدار و وصال دلدار به شهر او برود و این منظومه ازاین جهت، با بوی جوی مولیان رودکی قابل تطبیق است. رودکی قصیده ی بوی جوی مولیان را در قرن­ سوم و ابراهیم راسکی منظومه ی باگین بشکرد را در قرن­ سیزدهم هجری قمری سروده­اند. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده است و نشان می­دهد که سرایندگان دو منظومه در توصیف مناظر و شخصیت­ها و مسیر راه مهارت خاصی داشته اند. هدف اصلی تحقیق، معرفی داستان گمنام سیدخان و فاطمه و بیان همانندی­های آن با حکایت امیر نصر و قصیده ی بوی جوی مولیان رودکی است. خنیاگران بزرگ، نسل به نسل عامل ماندگاری منظومه ی باگین بشکرد بوده­اند و آوازخوانان معاصر همچنان این منظومه را در مجالس بزم و موسیقی می­خوانند.  * دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار [e-mail]تاریخ دریافت مقاله: ۱۷/۱۰/۱۴۰۰                   تاریخ پذیرش مقاله: ۲۷/۱/۱۴۰۱

کلیدواژه ها:

ابراهیم راسکی ، ادبیات تطبیقی ، بوی جوی مولیان ، رودکی ، شعر بلوچی