گزاره های انشایی در نفثه المصدور

نفثه المصدور یکی از متون برجسته ی تاریخی- ادبی زبان فارسی است، که شهاب الدین محمد زیدری نسوی، پس از تازش مغولان به ایران و کشته شدن جلال الدین خوارزمشاه، آن را به نثری شاعرانه می نویسد و در آن به شرح دردها و دربه دری های خود می پردازد. هدف اصلی نویسنده ی این اثر گران قدر، علاوه بر ثبت وقایع تاریخی، حسب حال و بث الشکوی و شرح مصائب خویش بوده است. از این رو، نویسنده برای گزارش احساسات و تمایلات عاطفی خود در چهار چوب بلاغت کلام، از مولفه های گوناگونی بهره می گیرد، که یکی از مهمترین آنها کاربرد گزاره های انشایی است، مقصود از گزاره های انشایی، بیانی است که ذاتا محتمل صدق و کذب نیست، بلکه بیان گر احساسات و عواطف گوینده و نویسنده است. این مقاله درصدد است تا ضمن بررسی دقیق بسامدی و بلاغی گزاره های انشایی موجود در نفثه المصدور و دسته بندی اغراض و معانی ثانوی آن ها، این گزاره ها را در پیوند با ذهنیات و عواطف نویسنده و فضای فکری و احساس گرایانه ی کتاب تحلیل کند و بدین ترتیب هم به خودآگاه و ناخودآگاهی ذهنی مولف راه یابد و هم نقش این گزاره ها را در ایجاد و گسترش فضای عاطفی و گفتمانی غالب بر اثر مشخص کند.

کلیدواژه ها:

نفثه المصدور ، بلاغت ، گزاره های انشایی ، فضای عاطفی