مسعود، نمونه تاریخی کهن الگوی حاکم مستبد

یونگ، روانشناس برجسته و تاثیرگذار سوئیسی، بنیانگذار مکتب روانشناسی تحلیلی با پرداختن به ناخودآگاه» جمعی«، راهی متفاوت با استاد- همکارش، فروید را در پیش گرفت و با طرح و تبیین »کهن الگو«ها، دریچه ای نو را بر پژوهشهای انسانی- ادبی گشود؛ کهن الگوهایی که با برخورداری از دو وجهه ی مثبت و نامثبت-و در تحلیل نهایی، مشروط به شناخت آنها، بی گمان مثبت میتوانند در هر زمان و مکان، به گونه ای متفاوت نمود یابند و پیامدهای گوناگون داشته باشند. روایت بیهقی از مسعود غزنوی، این خجسته نام بدفرجام،نمودی روشن و تامل برانگیز، از یک کهن الگو در عرصه ی تاریخی است: کار و رفتار حاکم مستبد؛ حاکمی که خود به دست خویش، با عدم درک واقعیتها و با پشتوانه ی سلطنت و قدرت، بی اعتنا به انتقاد منتقدان، تیشه ای برداشته، به ریشه خود و همگان میزند. این کهن الگو، همچون تمامی کهن الگوها، »پدیده ای است که از »زمینه ها سر برآورده است، معلولی است که خود حاصل علتهایی چندگانه است و سرانجام پیامدهایی زیانبار را در عرصه ی فردی و اجتماعی به وجود می آورد. جستار پیشرو، بر آن است که مبتنی بر چنین نگرشی، به کنشها و واکنشهای مسعود غزنوی بپردازد و ابعاد این مقوله- مفهوم را، به شیوهی تحلیلی- توصیفی و با بهره بردن از روش کتابخانه ای، تبیین نماید.

کلیدواژه ها:

تاریخ بیهقی ، مسعود غزنوی ، حاکم مستبد ، کهن الگو و یونگ.