تحلیل زبانی- حقوقی گفتمان حاضران جلسه بر دار کردن حسنک وزیر در تاریخ بیهقی (مطالعه زبان پریشی بر اساس گفتار و حالات شخصیتها)

کاربرد صحیح زبان در بافتهای حقوقی به ترتیب برای محکومان و متهمان،شکات، شاهدان و وکلای همواره با دشواریهایی همراه است که بروز زبان پریشی نزد افراد صدرالذکر از مصادیق آن است. زبان پریشی یا نبود سخن از شاخه های اصلی عصب روانشناسی زبان است اختلالی است که در مهارت های مختلف زبان مشاهده میشود. در محاکم و جلسه های رسیدگی به دلیل بالا بودن اضطراب و نگرانی نزد افراد این اختلال به طور نامحسوس نزد گویشوران نمود پیدا می کند. درمجلد پنجم تاریخ بیهقی حسنک وزیر، آخرین وزیر سلطان محمود غزنوی به دستور مسعود غزنوی و به فتوای خلیفه بغداد، به جرم قرمطی بودن به دار آویخته میشود. با مطالعه روند محاکمه وی دریافتیم که حسنک به عنوان محکوم کمترین دشواری در تولید و درک زبان ندارد. با این وجود سکوتهای طولانی و نبود سخن نزد وی میتواند بهعنوان نوعی اختلال در تولید زبان به دلیل بافت پرتنشی که در آن قرار دارد، ملاحظه شود. ولیکن آنچه بیشتر حائز اهمیت است آرامش و عدم دشواری ظاهری حسنک در تولید زبان در مقام دفاع از خود است. دفاع چشمگیری از خود نمیکند و بیشتر ساکت است که می تواند مصداق جوﱢ پرتنش و نقص در تولید گفتار و النهایه زبان پریشی حرکتی فراقشری باشد؛ چرا که حسنک در تولید گفتار خودانگیخته ناتوان و بیدفاع به نظر میرسد. بوسهل زوزنی اما به عنوان شاهد و بی استرس در این صحنه حضور دارد؛ هنگامی که قضات و علماء بر وی میتازند، به دلیل سکوت یکباره زبان پریشی کلی در وی نمود پیدا می کند.

کلیدواژه ها:

زبان ، تاریخ بیهقی ، حسنک وزیر ، زبان پریشی ، گفتمان حقوقی.