مهار قدرت سیاسی به روایت بیهقی در کتاب تاریخ بیهقی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 208

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

BAYHAGI12_018

تاریخ نمایه سازی: 20 آبان 1401

چکیده مقاله:

قدرت سیاسی بنا به اقتضائات زمانه و جایگاه حکمران یا هیات حکمرانی می تواند بیقید و شرط و یا محدود به اصول و قواعد تعیینشده مکتوب یا نانوشته باشد. با توجه به این که روایت بیهقی در کتاب تاریخ بیهقی بیشتر توصیف رویدادهای پیرامون حکومت غزنوی در دوره ای محدود (دوره حکومت سلطان مسعود) است، شناخت نگاه او به حکومت و مهار قدرت آن ضرورت دارد. نویسنده در این جستار بر آن است دیدگاه بیهقی را درباره دامنه قدرت سیاسی و مهار آن با به کارگیری روش کتابخانه ای در گردآوری داده ها و روش توصیف و تحلیل تاریخی در پردازش آنها مورد واکاوی قرار دهد. در منظومه اندیشه ای بیهقی حکومت امری الهی است که خداوند آن را به افرادی همچون پیامبران، جانشینان ایشان و سلاطین میدهد. رعایت عدالت یکی از شایستگیهای اساسی حکمرانی است که میتواند کردارهای مربوط به فرمانروایی را با محوریت خود محدود کند، اما توصیف بیهقی از حکومت سلطان مسعود منطبق با دیدگاه او درباره عدالت فرمانروا نیست، وزارت به عنوان نهادی حکومتی در کنار سلطان قرار دارد و میتواند در مهار قدرت بی قید و شرط سلطان و تعدیل خطاهای حکومتی او نقش داشته باشداما به خاطر انتصاب وزیر بزرگ از سوی سلطان تحقق این مهم بسته به تمایلات مستبدانه سلطان امری نسبی به شمار میرود.

نویسندگان

یعقوب تابش

دانشیار تاریخ، دانشگاه حکیم سبزواری: