بررسی رویکرد بومی سازی و بیگانه سازی ونوتی در ترجمه بینانشانه ای: از صحنه نمایش تا پرده سینما

لارنس ونوتی به طورکلی دو نوع رویکرد برای ترجمه قائل است: بومی سازی و بیگانه سازی. منظور از بومی سازی سازگارکردن متن ترجمه با اصولنگارشی و هنجارهای فرهنگی زبان مقصد است و منظور از بیگانه سازی ترجمه متن به نحوی است که رنگ و بوی متن اصلی در متن مقصد پیداباشد و تاحدامکان متن مقصد به هنجارهای متن مبدا پایبند باشد. درستی یا نادرستی این رویکرد را نه تنها در ترجمه در معنای متعارف آن، یعنیدر ترجمه مکتوب از زبانی به زبان دیگر، بلکه در ترجمه بینانشانه ای نیز می توان بررسی کرد. در طبقه بندی یاکوبسن از انواع ترجمه، منظور ازترجمه بینانشانه ای تبدیل نشانه ای به نشانه ای دیگر است. طبق این تعریف، فیلم های اقتباسی از نمایشنامه ها نمونه بارز این نوع ترجمه است. فیلمپدر (به انگلیسی: The Father) که اقتباسی است از نمایشنامه ای فرانسوی (Le Père) ، محصول سال ۲۰۲۰ و به نویسندگی و کارگردانیفلوریان زلر، نمونه ای است از ترجمه بینانشانه ای. هدف مقاله حاضر اثبات این نکته است که باتوجه به تکنیک های استفاده شده در ساخت فیلم پدربرای ایجاد همزادپنداری بین بیننده و شخصیت اصلی فیلم، که دچار فراموشی و اختلال حواس شدیدی است، صحبت کردن درباره ترجمه در قالبتنها دو رویکرد بومی سازی و بیگانه سازی تقلیل گرایانه و بسیار سطحی است و با واقعیت های ترجمه و فیلم سازی، که هر دو بسیار پیچیده و ظریفهستند، سازگار نیست. در ادامه، این مقاله همچنین اینگونه استدلال می کند که تقلیل بررسی ترجمه صرفا به دو رویکرد بومی سازی و بیگانه سازیدر فرایند اقتباس از صحنه نمایش به پرده سینما نگاه انتقادی ما را دچار همان ضعف هایی میکند که برای منطق کلاسیک یا همان منطق باینری(دودویی) می شمارند. درنهایت، این مقاله پیشنهاد می کند که برای فائق آمدن بر این ضعف های انتقادی و تحلیلی، باید پارادایم فکری خود را ازمنطق کلاسیک به منطق فازی، که منطقی چندارزشی است، تغییر دهیم.

کلیدواژه ها:

سینما ، نمایشنامه ، بومی سازی ، بیگانه سازی ، ونونی ، ترجمه بینانشانه ای